De Franse plastisch kunstenares Fanny Bouyagui, benoemd tot ‘Medeplichtig kunstenaar’ van Mons 2015, kreeg in het kader van ‘Mons, culturele hoofdstad van Europa’ een eenvoudige opdracht: ‘de jeugd bederven’.

Als je de naam van Fanny Bouyagui leest in een of andere communicatie rond dit evenement, is die vaak verbonden met het begrip ‘priesteres’. Fanny heeft wel wat van een vrouwelijke goeroe: ze trekt meteen de aandacht omdat ze groot, zwaar en getatoeëerd is. Maar het is vooral haar persoonlijkheid en haar talent die de aandacht van het publiek trekken. Deze vrouw uit Roubaix is 54 en na zowat dertig jaar werk kan ze terugblikken – en wellicht ook vooruitblikken – op een rijk parcours waarin vele kunstvormen en vele stijlen door elkaar lopen. Om te veralgemenen en zelfs om het eenvoudig te stellen, kunnen we zeggen dat Fanny Bouyagui een plastisch kunstenares is. Toch is die term te beperkt als je ziet op hoeveel terreinen ze de voorbije jaren haar stempel gedrukt heeft: modedefilés, multimedia-installaties, performances, tentoonstellingen, enzovoort.

Levende spektakels

Eigenlijk is Fanny modeontwerpster. Ze behaalde een diploma kledingontwerp aan wat tegenwoordig bekend staat als de Hogere Kunstschool van Nord-Pas-de-Calais Dunkerque-Tourcoing. In 1991 richt ze haar vereniging Art Point M op, waarvan ze artistiek directeur wordt en dat ze vestigt in een oude stoffenopslagplaats in Roubaix. Samen met haar (momenteel) zeven medewerkers, zonder de zes mensen van de technische ploeg mee te tellen, heeft Fanny tal van artistieke projecten opgezet: voorstellingen, performances, evenementen… Een van haar grootste producties was haar deelname in 1998 in Maubeuge aan het festival Les Inattendus, een van de eerste straatkunstenfestivals, gecreëerd door Didier Fusillier, directeur van de Manege in Maubeuge en die vanaf 2002 zijn programmatie en zijn communicatie afgestemd heeft op die van de Manege in Mons. De banden met Mons zijn er dus.

Fanny speelt met de verhoudingen tussen de kijker en de acteur, ze beraamt onderzoek naar een verrassend en ontregeld universum.

Om op Fanny en Art Point M terug te komen, de ontmoetingen en projecten volgen elkaar op. In 1999 is er de multimediavoorstelling ‘Quelques Gens de Plus ou de Moins’. Die komt er na een ontmoeting met Didier Thibaut, directeur van ‘La Rose des vents’, dat is de ‘Scène nationale Lille Métropole’ in het Franse Villeneuve d’Ascq. Een vreemde voorstelling waarin het publiek rechtstreeks geconfronteerd wordt met acteurs in een bijzondere en doorgaans bevreemdende of ontroerende situatie. Dat kan een cabaretzangeres zijn, een stripteaseuse, een vrouw in een luipaardpak. En dat alles in de besloten wereld van een houten doos om de bezoeker over te laten aan zijn verlangens, zijn angsten, zijn waarheden en zijn leugens. Dit is Fanny Bouyagui ten voeten uit: ondervragen, in twijfel trekken, choqueren, maar nooit zomaar. Fanny speelt met de verhoudingen tussen de kijker en de acteur, ze beraamt onderzoek naar een verrassend en ontregeld universum. En dat doet ze allemaal terwijl ze uiteraard haar ervaring in de modewereld als steun gebruikt.

In 2001 vindt ze ‘I have a dream’ uit, met de hulp van Jean Blaise. In deze voorstelling dompelt de directrice van Art Point M de toeschouwer onder in een volledig witte omgeving met een mengeling van video’s en elektronisch geluid. Achter ramen maken vrouwen zich langzaam op als mannequin, waardoor ze de indruk geven dat ze op een podium staan, maar het kunnen ook hoeren zijn. De kijker ziet wat er gebeurt, maar hij doet zelf ook mee. Op die manier wil Fanny Bouyagui de schijnwereld en de dictatuur van de schoonheid aanklagen. ‘Ik werk veel met het lichaam en vooral met het thema van het dwangmatig gelijk maken van elk vrouwelijk lichaam. Ik werk ook geregeld rond voeding, de dictatuur van het mager zijn, de angsten voor de regels die de maatschappij ons oplegt’. Ook de muziek speelt een belangrijke rol in het werk van Fanny. In het begin van de jaren 2000 ontwikkelt ze de Laboratoire Factory, een tijdelijke elektronische club die ze uitdacht voor Rijsel 2004, culturele hoofdstad van Europa. Daaruit vloeide dan het N.A.M.E. festival voort (Nord Art Musique Electronique), dat zijn tiende editie vierde in september 2014.

Art Point M ligt eveneens aan de basis van het project ‘La Braderie de l’Art’: 24 u lang creëren artiesten en designers live kunstwerken met behulp van gerecycleerde voorwerpen en materialen.
www.labraderiedelart.com

Maar Fanny, dat is ook ‘Violences commerciales’ voor het Vijfentwintigste uur van het Festival van Avignon 2005, of de kamers van Hotel Europa in de Gare Saint- Sauveur in Rijsel in 2009, 2010 en 2011, haar samenwerking met Lille 3000 en dan vooral de openingsstoet aan de zijde van Jean-Charles de Castelbajac. Fanny is ten slotte ook ‘NAINPORTEKOI’, de grootste actie ter wereld voor de individuele aanpassing van tuinkabouters. Kortom, Fanny is niet de eerste de beste. Trouwens, voor al die creaties en nog veel meer, werd ze in 2013 benoemd tot ridder in het ‘Légion d’honneur’.

Fanny en Mons 2015

Fanny Bouyagui werd, gepokt en gemazeld door grote evenementen en goed op de hoogte van wat er in Henegouwen gebeurt, rechtstreeks door Yves Vasseur uitgenodigd om haar speciale toets te verlenen aan Mons 2015. Er werd aan haar gevraagd om de jonge generatie te inspireren om die zo naar 2016 te leiden. Van de vijf projecten die ze heeft voorgesteld, zijn er uiteindelijk drie geselecteerd. Ze wordt ambassadrice van Lille 3000 in Maison Folie, tuinbouwer van de zonnebloemen op de Grote Markt van Mons en chef van de grote poëtische manifestatie ‘Mon(s) Idéal’.

Op de openingsavond, op 24 januari vinden we haar dus terug in Maison Folie waar zij helemaal op haar eigen(- zinnige) manier een parcours zal samenstellen. ‘Het publiek zal een parcours volgen door het hele huis. Eerst in de tuin waar de bezoekers gevraagd wordt een boodschap op linten te schrijven die wij dan ophangen in de bomen. Er zullen 2015 kaarsjes branden, een universum gemaakt van spiegels, optredens en muziek. Op de eerste verdieping kunnen de bezoekers sprookjesfiguur Ezelsvel ontmoeten, is er een tentoonstelling van hedendaagse fotografie en begeleidt een reeks waanzinnige figuren hen naar de uitgang’, legt ze verder uit. ‘Voor “L’Ailleurs en Folie Lille”, heb ik gezorgd voor een kunst- en modedefilé, maar ook voor kookcursussen voor kinderen. Die kunnen dan het avondeten voor hun ouders klaarmaken. Ik organiseer ook een maaltijd met koks uit Rijsel. Plastisch kunstenaar Mimi de clown zal haar collages tegen de muren plakken’, voegt ze er nog aan toe.

Fanny zal dus ook tuinbouwer worden om de installatie te organiseren van een reusachtig labyrint van 15.000 zonnebloemen op de Grote Markt van Mons. In juli 2015 zal dat tien dagen lang toegankelijk zijn.

En dat is niet alles: Fanny zal dus ook tuinbouwer worden om de installatie te organiseren van een reusachtig labyrint van 15.000 zonnebloemen (100 meter lang en 30 meter breed) op de Grote Markt van Mons. In juli 2015 zal dat tien dagen lang toegankelijk zijn. ‘Ik werk al twee jaar aan dit project. Ik kende er niets van, maar nu weet ik heel wat over de verschillende soorten zonnebloemen, dankzij de hulp van tuinbouwers in de streek’.

Het laatste project met de stempel van Mons 2015 wordt de grote manifestatie ‘Mon(s) Idéal’. ‘Dat zal het jaar afsluiten. Dat wordt al een stap naar het Mons van na 2015. Ik nodig de jeugd van Mons uit om in een stoet door de straten te lopen met spandoeken met straffe slogans waarmee ze uiting zullen geven aan hun wensen, hun toekomstvisie, hun verwachtingen. Er komt ook nog een modedefilé, een stoet over de wereld en de groten der aarde, maar waarbij alle tijdperken door elkaar zullen lopen’.