De Belgen hebben altijd veel plezier beleefd aan hun striphelden. Het digitale tijdperk opent niet alleen nieuwe verhaalwerelden voor de fans, maar ook voor de populaire stripfiguren van de toekomst. R/O neemt de uitdaging aan om dit voor elkaar te krijgen en zorgt zo voor een revolutie in de stripwereld.

Het stripverhaal, dat als een volwaardige kunstvorm wordt beschouwd, doet de harten in België al bijna een eeuw sneller kloppen. De geboorte van het onsterfelijke Kuifje in 1929 vervult het land van trots. Enkele jaren later schenkt de school van Marcinelle het leven aan Robbedoes. De grote meester Jijé, maar ook Franquin, Morris, Will, Peyo, Uderzo en Goscinni volgen elkaar op bij uitgeverij Dupuis in Charleroi. Helden als Guust Flater, de Marsupilami, Lucky Luke, de Smurfen en Asterix worden daar geboren. Dat hele erfgoed vormt het artistieke DNA van de Belgen. Maar hoelang nog? Die vraagde stelde zich François Pernot, sinds een aantal jaren CEO van de Pôle Image van Média-Participations, algemeen bestuurder van Dupuis en algemeen directeur van uitgeverij Dargaud-Lombard. Hij realiseerde zich dat België achterblijft. “We moeten ons aanpassen aan de nieuwe technologieën. We zijn heel goed in strips. We hebben figuren bedacht die nooit verouderen, maar om onze striphelden in leven te houden, is het absoluut noodzakelijk dat we ons aanpassen aan de nieuwe manieren van consumeren,” zegt Stéphanie Thirion, projectleidster. “Het publiek kan tegenwoordig zelf bepalen wat, wanneer en hoe het wil consumeren. We moeten ons ervan bewust worden dat het stripverhaal van de nieuwe generaties anders zal worden benaderd. We moeten onze verhalen op andere manieren gaan vertellen.” De oplossing die François Pernot heeft bedacht, is een primeur. R/O, waarvan de uitspraak in het Frans ongeveer klinkt als ‘héros’ (held), is een opleiding die auteurs met de noodzakelijke hulpmiddelen leert werken om hun verhalen via verschillende mediaplatforms te vertellen. Maar wat betekent dat concreet?

Transmedia

Om een verhaal over te brengen via nieuwe technologieën, is het niet voldoende om te weten hoe je een 3D-bril of Augmented Reality-helm draagt. Het doel van R/O is om verhalen anders te leren vertellen, met verschillende ingangspunten en via meerdere platforms, zoals boeken, televisie, bioscoop, internet, videogames en apps. En daar komt transmedia om de hoek kijken. Transmedia wordt beschouwd als het opdelen van content in de tijd, in de verhaalruimte en via verschillende mediaplatforms. Daarbij worden lineaire en non-lineaire gedachtegangen gecombineerd om het publiek in staat te stellen zo veel mogelijk in de wereld van het verhaal op te gaan. Dat klinkt een beetje abstract, maar kort gezegd kunnen helden dankzij transmedia al dan niet simultaan op meerdere apparaten bestaan. De verschillende platforms waarop het verhaal zich afspeelt, vormen één symbiotisch geheel, dat de ervaring verrijkt. De R/O-opleiding is dus bedoeld om auteurs te leren hun verhalen en werelden direct in samenhang met verschillende platforms te bedenken. In de tekenfilm zijn bijvoorbeeld flashbacks opgenomen die niet in het stripverhaal zitten, terwijl in de tekstballonnen van het stripverhaal bepaalde codes van de videogame te vinden zijn.

Cultuur als economische motor

Wat deze ontwikkeling tot nu heeft tegengehouden, is niet het talent van de auteurs, maar een gebrek aan technische kennis. Dat is het grote probleem. “Ze beschikken nog niet over alle competenties. Met R/O willen we hun de hulpmiddelen bieden om over andere platforms te kunnen nadenken. Momenteel zien we dat de technologieën zich snel ontwikkelen, maar dat de content niet wordt aangepast. Dat zouden we bij de striptekenaars willen aanmoedigen”, verklaart Stéphanie Thirion. En om de toekomst van al die knowhow veilig te stellen, is R/O niet krenterig!

De Smurfen van tegenwoordig zijn goed voor een omzet van 1,6 miljard euro, waaraan het stripverhaal in papieren vorm minder dan één procent bijdraagt. Volgens accountantsbureau Ernst & Young schept de culturele sector wereldwijd meer banen dan de auto-industrie. Hoewel boze tongen het tegendeel beweren, kan cultuur dus ook in de 21^ste eeuw nog een echte economische motor zijn! En dat argument is duidelijk aangekomen bij François Pernot, die het R/O-concept heeft gecombineerd met een aantal particuliere en publieke investeringen: 1,6 miljoen euro uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), 3 miljoen euro als onderzoeksondersteuning en 4 miljoen euro van aandeelhouders, zoals uitgeverij Dupuis, de RTBF en Wallimage. Het Waals Gewest heeft ditmaal geen subsidie gegeven, maar aandelen in het project gekocht. Het volledige financiële en commerciële beheer van het innovatiecentrum nieuwe stijl is in handen van Belgian Heroes S.A. Deze vennootschap brengt de aandeelhouders bijeen, zorgt voor de uitvoering van de projecten en financiert R/O Institute en R/O Lab, de twee praktische opleidingsinstituten.

Op zoek naar zeldzame parels

Erkende of aankomende talenten uit de hele wereld die aan de eerste editie van het omvangrijke R/O-project willen meedoen, kunnen zich tot september aanmelden. “We hebben veel aanmeldingen gekregen en daarover zijn we echt tevreden. De grote zomerfestivals hebben ons de mogelijkheid geboden om verschillende auteurs te ontmoeten en evangelisatiewerk te verrichten met betrekking tot striphelden”, legt Stéphanie Thirion uit. “We zijn op zoek naar projecten met een goed verhaal, veel potentieel, dichtheid en een verleidelijke storyworld.” Na deze eerste oproep tot het indienen van projecten wordt een voorselectie gemaakt van veertig ideeën, waaruit er tien worden gekozen. De betreffende auteurs worden dan toegelaten tot de R/O-opleiding. Tijdens dit lesprogramma gaan de talenten naar het R/O Institute en het R/O Lab om getraind en begeleid te worden bij het uitwerken van hun ideeën. Aan het einde van het eerste jaar wordt een aantal projecten uitgekozen om geproduceerd, gedistribueerd en verkocht te worden door alle partners van het concept. “Op dat moment kunnen we het succes van R/O concreet evalueren. Het wordt gemeten aan de hand van het resultaat na één jaar opleiding. Als er sprake is van een verhaal dat werkt en duurzame intellectuele eigendom die banen kan scheppen, kunnen we zeggen dat het concept is geslaagd! Het zou ideaal zijn als enkele van de 75 projecten die we in de eerste vijf jaar begeleiden, tot grote successen leiden”, voegt de projectleidster eraan toe. Als het concept werkt, is het de bedoeling om het op termijn in andere landen te kopiëren, zodat misschien weer een Belgisch merk ontstaat dat de wereld voor zich wint.

www.ro.institute

De drie onderdelen van R/O

Het concept van François Pernot steunt op drie pijlers om gezamenlijk de nodige competenties en technieken te ontwikkelen.

1. Het R/O Institute wordt gevestigd in Charleroi om een geavanceerde opleiding voor de tien voorgeselecteerde projecten te bieden. Trainers en deskundigen uit de hele wereld presenteren theoretische, technologische en praktische hulpmiddelen aan de auteurs. “We hebben een hele lijst van experts en professionals op het gebied van transmedia geraadpleegd”, zegt Stéphanie Thirion verheugd. Het zijn lesprogramma’s die vorm moeten krijgen in samenhang met de projecten die zijn geselecteerd.” Zo wordt het programma van het R/O Institute opgesteld in samenwerking met de beroemde tekenschool Les Gobelins in Parijs.
2. Het R/O Lab stelt de allernieuwste technologische hulpmiddelen ter beschikking van de auteurs. Het R/O Lab, moet een vernieuwend laboratorium worden dat de auteurs in staat stelt om content en technologie op elkaar af te stemmen. Het is het technologieplatform om de werelden en verhalen uit te werken die de auteurs tijdens hun lesprogramma aan het R/O Institute hebben bedacht.
3. Belgian Heroes S.A. is verantwoordelijk voor alle zakelijke aspecten van de twee bovengenoemde instellingen. Hoewel momenteel nog geen Belgische markt voor transmediaprojecten bestaat, is Belgian Heroes toch van plan om van R/O een onvermijdelijk onderdeel van het internationale cultuurlandschap te maken.

Belangrijke data

22 december 2015: via een persconferentie wordt bekendgemaakt dat R/O officieel met overheidssteun van start gaat.

17 mei 2016: op het Filmfestival van Cannes wordt opgeroepen om projectvoorstellen in te dienen.

Oktober 2016: de veertig projecten die het beste bij het concept aansluiten, worden door middel van voorselectie aangewezen. In de herfst begint dan het bootcamp, dat tot in december een bijscholingsweek organiseert op het gebied van marketing, storytelling, transmedia enzovoort.

Januari 2017: de eigenlijke R/O-opleiding gaat van start met een tiental projecten die na afloop van het bootcamp zijn uitgekozen.

Juli 2017: de eerste editie van R/O eindigt en heeft hopelijk een aantal veelbelovende projecten opgeleverd die de markt kunnen veroveren.