17 jaar vol uitdagingen

In 1984, vlak voor haar diploma-uitreiking, hoort Agnès Flémal van haar vader dat het familiebedrijf failliet is. Als oudste kind van het gezin staat ze dan voor de keuze om directeur te worden. Als onderneemster in hart en nieren gaat de pas afgestudeerde ingenieur de uitdaging aan. In het nieuwe millennium krijgt ze de leiding over WSL. Een organisatie die op dat moment nog een onbeschreven blad is.

"Ik ben op mijn 24ste onderneemster geworden. Dat was niet wat ik hoopte, maar ik ben in het diepe gesprongen omdat ik niet wilde dat zestig mensen werkloos zouden worden. En ik ben nooit teruggekomen op die beslissing. Toen het Waals Gewest mij in 2002 aannam om de eerste technologie-incubator van Europa te leiden, was dat zowel vanwege mijn ervaring als vanwege het feit dat ik een vrouw ben. Het lag voor de hand dat ik de kleine spin-offs zou bemoederen. Maar ik bemoeder niet, ik daag juist uit!”, benadrukt Agnès Flémal.

Eerst alleen en daarna in teamverband ontwikkelt en structureert ze een uniek en innovatief ecosysteem. WSL, dat deels als incubator en deels als accelerator fungeert, is nu de voorkeurspartner van 83 technologieondernemers die een bedrijf willen starten of aan het hoofd staan van een ‘deep-tech’ start-up van maximaal vijf jaar oud. “Wij zorgen voortdurend voor follow-up en doen dat ‘hands-on’. We ontwikkelen diensten, houden elke raad van bestuur in het oog en geven adviezen op het gebied van human resources, over de verkoopstructuur of over de manier om fondsen te werven. Wij werken niet in plaats van maar als ondersteuning”, benadrukt de directrice.

Van Luik naar Wallonië

Hoewel WSL in het Liège Science Park op de heuvels ten zuiden van Luik – dus dicht bij de universiteit – is ontstaan, is de organisatie tegenwoordig in alle Waalse provincies aanwezig. Door deze gespreide aanwezigheid is er minder afstand tot de bedrijven in de incubator, de universiteiten en de hogescholen. WSL werkt ook samen met de concurrentieclusters en het Agence wallonne à l’Exportation et aux Investissements étrangers (Awex). “Gezien de activiteiten van de ondernemingen die we begeleiden, is het logisch dat de uitbreiding naar Wallonië gepaard gaat met een internationale expansie ten dienste van onze start-ups”, merkt de directrice op.

Zo heeft WSL bijzondere betrekkingen aangeknoopt met de Research Valley Partnership van de Texas A&M-universiteit in Houston en de California Polytechnic State University (Cal Poly). WSL wordt erkend door de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) en kreeg in 2007 als eerste incubator buiten de Verenigde Staten een erkenning van de National Business Incubation Association (NBIA). In datzelfde jaar werd WSL gekozen tot beste Europese incubator voor technologieondernemers en in 2019 kwam de organisatie in de mondiale top 10 (zie ander artikel).

WSL in cijfers
124 start-ups
107 miljoen euro: gezamenlijke omzet van de bedrijven in de incubator
43 miljoen euro: toegevoegde waarde van de bedrijven in de incubator
85 % overlevingspercentage na 5 jaar van de ondernemingen die door WSL worden gevolgd
11 % jaarlijkse groei van de werkgelegenheid bij de ondernemingen die door WSL worden gevolgd
866 directe arbeidsplaatsen

Technologie, dienstverlening en HR

“Elke onderneming die wij steunen, vormt een ander en op zijn eigen manier ingewikkeld avontuur. Je moet rekening houden met de menselijke kant, met ego’s en met belangen die niet altijd over en weer bekend zijn. Maar wat leuk is en ons vooruithelpt, is de gedachte dat we op heel veel momenten en plaatsen nuttig zijn dankzij een intern team van specialisten die snel reageren en multidisciplinair kunnen werken. We weten dat zoiets als een uitgemaakte zaak niet bestaat en dat we overal op moeten letten. We hebben een afschuw van comfortzones”, benadrukt de directrice, terwijl ze naar de betekenis van WSL verwijst: ‘Will Stretch your Limits’.

Een van de beste presterende incubators

Tijdens een onderzoek door de Zweedse internationale vereniging UBI Global eindigde WSL in 2019 als zesde in de top 10 van best presterende overheidsincubators ter wereld. In 2018 was de organisatie ook al eens bekroond. Een mooie erkenning voor WSL, dat zich hiermee in het gezelschap bevindt van zwaargewichten die in grote steden als Baltimore, Turijn en Peking zijn gevestigd.

Op Europees niveau neemt WSL de derde plaats in. Naast overheidsincubators omvat de ranglijst van UBI Global verschillende andere categorieën, zoals universiteitsincubators, privé-incubators, hybride projecten en verschillende soorten accelerators voor start-ups. Tot de criteria die het verschil maakten voor de Waalse incubator, behoren de omzet die door zijn start-ups wordt gegenereerd en het percentage bedrijven dat behouden blijft voor Wallonië.

“Wij zijn een heel kleine organisatie tussen veel grote, op een ranglijst die rekening houdt met in totaal 21 criteria”, benadrukt Agnès Flémal. “We zijn bijzonder goed in het behouden van talent, want iedereen blijft in Wallonië. En de omzet die binnen drie jaar door onze start-ups wordt gegenereerd, is veelzeggend. Dat geldt ook voor het effect van deze bedrijven op het Waalse BBP, dat het hoofddoel blijft van het werk van WSL.”

www.wsl.be

Succes gedurende drie generaties

WSL begeleidt doorgaans een zeventigtal start-ups en scale-ups, die gemiddeld drie tot vijf jaar blijven. In 2019 werden twee ‘goudhaantjes’ overgenomen die de Waalse incubator onder zijn vleugels had. Cefaly, dat de laatste jaren sterk was gegroeid, is overgenomen door een Amerikaans investeringsfonds, terwijl Smartnodes (dat nog steeds in de incubator verbleef) in handen is gekomen van de Franse groep Lacroix. “Ondersteuning van onze spin-offs houdt ook in dat we ze helpen om een kans aan te grijpen wanneer die zich voordoet”, merkt Agnès Flémal op. “In het geval van Smartnodes heeft Lacroix zowel een bijzondere competentie als een meertalig team verworven, waardoor de groep zich kan ontwikkelen in Noord-Europa en Duitsland.”

Van de drie generaties projecten die haar incubator heeft begeleid, zijn er drie in het geheugen van de directrice gegrift:

• Aerospace Lab, dat anderhalf jaar geleden twee personen telde en nu een stuk of veertig mensen in dienst heeft, na twee fondsenwervingen en een lopende serie A-financiering.

• Coretech, een van de eerste projecten, dat zich tegenwoordig als een technology, service en strategy integrator positioneert die de energierekeningen van zijn zakelijke klanten kan verlagen.

• Axinesis, een spin-off van de Université catholique de Louvain (UCL), die zich inzet om het functionele herstel van patiënten te verbeteren dankzij innovatieve en toegankelijke technologieën, die gericht zijn op de revalidatie van de bovenste ledematen van patiënten met hersenletsel.

WSL wordt gefinancierd door een ‘variabele’ begrotingspost van het Waals Gewest om deep-tech bedrijven te ondersteunen. “We accepteren alleen projecten met een disruptieve technologie, die geleid worden door mensen die over technologische kennis beschikken”, verduidelijkt Agnès Flémal. “Het niveau van de toelatingseisen is verhoogd, zodat het aantal dossiers dat we jaarlijks accepteren voortaan rond de tien ligt, terwijl dat er eerst ongeveer vijftien waren. Maar we ontvangen nog steeds evenveel aanvragen.”