Grootschalige recycling is dankzij technologische innovatie uitgegroeid tot een bloeiende industrie. Wij namen een kijkje bij een toonaangevend Waals bedrijf in de sector.

In de schaduw van eeuwenoude lifttorens en afvalheuvels doemen er rond de ring van Charleroi andere kunstmatige bergen op. Op dit knooppunt van wegen en rivieren worden er grote hoeveelheden oud ijzer vermorzeld, verbrijzeld en vermaald. Metaalkoersen die de pan uit rijzen, hebben de recyclesector een stevig duwtje in de rug gegeven. In die sector is Cometgroep met een omzet van zo’n 300.000.000 euro het boegbeeld van de Belgische knowhow. Het bedrijf is al bijna 15 jaar actief op het gebied van industriële recycling en heeft zich gaandeweg gespecialiseerd in ferro- en non-ferrometalen. Wat zij doen, gaat heel wat verder dan schroot inzamelen. Meer dan een miljoen ton metaal ging zo al door de vakkundige handen van Comet.

Auto’s, huishoudtoestellen, banden, plastic, motoren, alle soorten metaal zoals ijzer, koper, aluminium, lood, zink… Er gaat niets verloren, er wordt niets weggegooid. Met de verwerking van de materialen en hun afval moet echter zorgvuldig worden omgesprongen. Het materiaal dat aankomt op de verwerkingssites is meestal niet schoon genoeg om rechtstreeks naar de gieterij te gaan. Het moet zo grondig mogelijk gereinigd en gesorteerd worden, zodat de ijzer- en staalfabrikanten, die het gros van de klanten uitmaken, voor hun productie over zo zuiver mogelijk metaal beschikken.

Het metaal wordt in België of in het buitenland in bulk gekocht en in alle mogelijke vormen aangevoerd per boot of vrachtwagen. Het is moeilijk voor te stellen dat een paar uur volstaan om er kleine stukjes van te maken, die gesorteerd, gezuiverd en opnieuw klaar voor gebruik zijn. Daarvoor zijn er verschillende protocols en machines nodig. De gigantische shreddermachine Metso Lindeman bijvoorbeeld, met een vermogen van 7.000 CV. Schijnbaar onverzadigbaar verslindt de Metso alle metalen met een ongelooflijke snelheid. Op het einde van het proces wordt het metaal ingedeeld volgens de eigenschappen en naar de gieterij gestuurd. Daar wordt het opnieuw verwerkt en verpakt. Ooit komt het ongetwijfeld opnieuw tussen de tanden van het stalen monster terecht en begint de cyclus helemaal opnieuw. Aangezien metaal telkens opnieuw gesmolten kan worden zonder aan kwaliteit in te boeten, is het gebruik ervan haast onbeperkt. Metaal recyclen is uiteraard een ecologische noodzaak. Maar ook de aanzienlijke besparingen zijn onmiskenbaar een voordeel. Bij de verwerking van ruw mineraal is immers heel wat elektriciteit nodig om het metaal te scheiden van de van nature aanwezige zuurstof.

Ultiem afval

‘Comet streeft ernaar om na de verwerking zo weinig mogelijk afval over te houden,’ zegt Frédéric Peigneux, directielid van de groep. ‘We werken eraan om het aandeel van het zogezegde ultieme afval aanzienlijk te verminderen. Op dat gebied staan we aan de Europese top.’ Met een terugwinningpercentage van bijna 90% voor alle materialen doet Comet het heel wat beter dan het Europese gemiddelde (82%). Maar de groep kijkt verder. ‘In de toekomst zullen we verplicht zijn om dit percentage nog verder op te voeren. Wij zijn dus nu al bezig met het verbeteren van onze methodes en het verfijnen van onze prestaties.’

Back to the Future? Brandstof produceren met afval, het kan!

Bijna iedereen denkt dat een auto die bij het schroot belandt, wordt samengeperst en gereduceerd tot een metalen kubus. In werkelijkheid wordt 80 tot 85% van de onderdelen gerecycled. Vanaf 2015 zal dat zelfs verplicht 95% zijn. Om deze ambitieuze doelstelling te kunnen halen, volstaan de traditionele technieken niet meer. Ze zijn te ruw en hebben daardoor een te laag terugwinningspercentage. Om hier iets aan te doen, werd het Phoenixproject gelanceerd in het kader van het Marshallplan. Comet werkt binnen dit programma voor duurzame ontwikkeling samen met verschillende Waalse technologiespelers. Het lab GeMMe van de Universiteit van Luik bijvoorbeeld, werkte een gloednieuw procédé uit. Daarbij worden fijne shredderresten van minder dan 1 mm via biometallurgie opgewerkt. ’Dankzij deze nieuwe techniek kunnen we binnenkort metaaldeeltjes onderzoeken tot in de fijnste korrels. Voor koper, zink, tin en edele metalen zullen we een ongeëvenaard terug-winningspercentage behalen,’ verzekert Frédéric Peigneux ons. Naast metaal kan het proces, op basis van lage temperatuur, ook de organische stoffen scheiden. Deze bevinden zich onder meer in de overblijfselen van autowrakken. Tot nu toe belandden deze afvalstoffen steevast op de stortplaats, omdat ze niet verwijderd konden worden. Het streefcijfer van het programma is 97% in drie jaar tijd, ver boven de Europese normen. Dat alleen betekent al een overwinning. Maar het is ook en vooral een stimulans om nieuwe horizonnen te verkennen.

Door gebrek aan de juiste technologie, ontsnapt in Europa elk jaar naar schatting 5 miljoen ton aan het recyclingcircuit en komt het in een centrum voor ingraving terecht. Dat cijfer blijft stijgen. Alleen al voor afgedankte auto’s schat men dat het aantal met 2,25% per jaar zal stijgen tot 77 miljoen in 2030. De opwerking van deze ‘reserves’ is voor een bedrijf als Comet een uitdaging op middellange termijn. Het wil hiermee zijn positie in deze groeisector verbeteren en meehelpen om de ecologische voetafdruk van de metaalindustrie te verkleinen. Concreet zal dankzij Phoenix de hoeveelheid afval dat op het stort belandt aanzienlijk afnemen. Ook de organische resten zullen opnieuw worden gebruikt. Ze bezitten immers een belangrijke verbrandingswaarde, vergelijkbaar met meer dan drie vaten aardolie per ton. Met de resten van een afgedankte auto kun je dus energie produceren en andere auto’s laten rijden!

Alles is recyclebaar

Een auto die brandstof verbruikt, kan toch nooit zelf energie produceren? Toch is dit zo! Een afgedankt voertuig met soms honderdduizenden kilometers op de teller wordt eerst ontmanteld en verbrijzeld om daarna koolwaterstof te produceren. Hoe dat kan? Door het proces van katalytisch kraken. Het procédé werd uitgedacht door een geniale uitvinder uit de omgeving van Doornik, Marcello Fieni. Hij ontdekte hoe we de waardevolle vloeistoffen kunnen hergebruiken die zich onder meer bevinden in het textiel, het rubber en de polymeren van onze auto’s. Dankzij het Phoenixproject konden Comet en zijn partners de uitvinding omvormen tot een industrieel toepasbaar procédé.

Het resultaat is koolwaterstof die assimileerbaar is met benzine en diesel. Op de autocampus van Spa-Francorchamps wordt momenteel de omzetting in elektriciteit in cogeneratiemotoren uitgetest. Naast koolwaterstof produceert katalytisch kraken ook een vast koolstofhoudend residu dat droog en brokkelig is en waarin assen en metalen zoals zink en lood niet vastzitten. Hierdoor is het mogelijk om ze te scheiden en koolstof te produceren die bruikbaar is in de staalindustrie.

Het kraakproces heeft zich al bewezen, maar Comet is nog niet van plan om deze brandstof de komende jaren aan de pomp te slijten. ‘De bedoeling is om in onze energiebehoeftes te voorzien en om elektriciteit te produceren voor onze sites of zelfs brandstof voor onze vrachtwagens. We willen snel energieonafhankelijk zijn, wat ook onze globale visie op afvalverwerking aantoont, en we streven dan ook naar een neutrale of positieve energiebalans,’ besluit Peigneux.

In 2013 zal een eerste industriële installatie voor verwerking van shredderresten gebouwd worden op het nieuwe industrieterrein van Comet Traitements in Obourg. Het project kreeg Europese steun in het kader van Ecoinnovation Biolix. De site zal jaarlijks meer dan 70.000 ton shredderresten kunnen verwerken en meer dan 22 miljoen liter vloeibare brandstof en 8 miljoen kubieke meter gas produceren. Motoren met een totaal elektrisch vermogen van zo’n elf megawatt zorgen voor de omzetting in elektriciteit. Ruimschoots genoeg om in de energiebehoeften te voorzien van het recyclingf iliaal voor shredderafval. Met deze investering verzekert het bedrijf zich van een plaats aan de Belgische en Europese top en creëert het tegelijkertijd ook zo’n vijftig banen.

Comet in cijfers:

• Omzet van € 300.000.000
• 1.000.000 ton ferro- en non-ferrometalen
• 100.000 ton shredderafval
• 10.000 ton plastic
• 10.000 ton banden
• Algemeen terugwinningspercentage: > 90 %

www.cometsambre.be