Wie een historische verantwoording zoekt voor de bierbrouwkunst in Wallonië, hoeft slechts te gaan snuffelen in familiepapieren om sporen en schriftelijke bewijzen te vinden van de eeuwenoude continuïteit van die kunst, die vandaag een zaak van miljarden euro geworden is.

De kunst van het bierbrouwen ontstond in het Midden-Oosten, maar de historische continuïteit ervan ligt in drie regio’s die door drie middeleeuwse abdijen worden vertegenwoordigd. In de tijd van het Karolingische rijk spreekt de kroniek over bierproductie in 822 in de Abdij van Corbie in Picardië, ten oosten van Amiens, in 850 te Freising in Beieren, ten noorden van München en in 868 te Lobbes, op de oevers van de Samber, in Wallonië… Sindsdien hebben die streken de bierbrouwkunst behouden en verder ontwikkeld. 

Bijna duizend jaar lang beleed en verspreidde Lobbes zo het christelijk geloof. Volgens de toenmalige etsen, die de immense macht tonen die eeuwenlang werd opgestapeld, was Lobbes een van de beroemdste abdijen van het Westen en ze zou hetzelfde lot ondergaan als Jumièges, Cîteaux, Cluny, Molesme... Het was juist die economische en politieke macht die tot hun ondergang leidde. Er schiet niet veel over van haar stenen stanza’s, haar bloeiende tuinen en moestuinen. Het belastingsgeld en de aflatenhandel, de financiële feodaliteit… Het waren allemaal kiemen van de revolutie die de meest ostentatieve instellingen van het ancien régime vernietigden. Lobbes was een doelwit. Enkel de hoeve bleef bewaard en geeft door haar afmetingen weer hoe machtig die totaal vernielde abdij was.

Boven het abdijdomein steekt de vroegere collegiale Sint-Ursmaruskerk uit, die nu als parochiekerk dienstdoet. De funderingen ervan dateren uit de Karolingische tijd. Het romaanse gebouw is perfect gerestaureerd. Vanaf het voorplein van de kapittelkerk ziet men enkele hoogstammige bomen die de juiste ligging van de abdij tonen, die tijdens heel de 19e eeuw als steengroeve werd gebruikt.

Een project

De gemeente Lobbes heeft een klein deel van de site gekocht, namelijk 2,2 ha, waarop de gebouwen staan van de sinds de jaren ’60 buiten gebruik zijnde linnenopslagplaats van de abdij. Die aan de hoeve grenzende gebouwen zijn 800 m² groot, met daarbij een uitgestrekte loods van 700 m². Volgens de oude plannen bevond de brouwerij zich in een afzonderlijk en zuidelijker gelegen gebouw. Een privé-investeerder zou daarin een microbrouwerij willen onderbrengen. Zou dat kunnen zonder kennis van de recepten van de abdijbieren? Momenteel hebben de plaatselijke historici nog niet naar sporen van die oude schat gezocht.

De enige schat van de abdij die we nog hebben, is de Bijbel van Lobbes, die in het museum van het Seminarie van Doornik bewaard wordt. Dat document maakt deel uit van het Waalse erfgoed. In de middeleeuwen produceerde het scriptorium van Lobbes veel geschriften. De catalogi van de door de abdij gemaakte manuscripten die in de bibliotheek ervan werden bewaard, vormen daar het bewijs van en bevestigen dat Lobbes in de 11e eeuw een belangrijk cultureel centrum was. Die uit 276 folio’s bestaande Biblia Sacra zou eigenlijk een van de twee boekdelen zijn die werden opgezet en in 1084 voltooid door de kopiist Goderan, maar hij bevat slechts een stuk van het Oude Testament. Er ontbreekt een tweede deel met het vervolg van de oudtestamentische teksten die niet voorkomen in het eerste deel, alsook de teksten van het Nieuwe Testament. De verluchtingen zijn echte meesterwerken, die men via het internet kan bekijken op de site van het Seminarie van Doornik.