Je zou het zo niet zeggen, maar de uitgever van Les Nombrils (The Bellybuttons) en Largo Winch viert dit jaar zijn … 120^ste verjaardag! Het is voor Dupuis de ideale gelegenheid om niet terug te blikken maar vooruit te kijken. Naar het oneindige … en zelfs nog verder! Immers, zowel de vraag als de technologieën gaan met grote sprongen vooruit.

Wat een lotsbestemming! Wat een avontuur! Toen de krant L’Union in Charleroi hem aan de deur zette omdat hij op paaszondag naar de mis (!) was gegaan in plaats van te komen werken, kon de jonge Jean Dupuis zich wellicht niet voorstellen welke gevolgen zijn vrome gebaar zou hebben.

Het is 1894. De jongeman slaagt erin het nodige geld bijeen te brengen om zijn eerste drukpers te kopen. Na eerst prospectussen en etiketten te hebben gedrukt voor de handelaars in de streek, publiceert hij in 1898 zijn eerste boek, L’Histoire de Saint-Hubert, geschreven door een plaatselijke landmeter. Zo ontstond de uitgeverij Les Editions Dupuis (Typographie – Lithographie – Timbrage), gevestigd op het adres 41, rue des Hauchies (later rue Destrée) in Marcinelle.

Een fabriek van striphelden

In 1938 draait uitgeverij Dupuis goed en halen de tijdschriften Le Moustique en Les Bonnes Soirées goede verkoopcijfers. Er is echter een deel van het publiek dat de uitgever maar niet kan bereiken, i.e. de kinderen. In die tijd was er op de markt niets voor hen te vinden, met uitzondering van Le Petit Vingtième en diens held Kuifje. Jean Dupuis koesterde de ambitie om de jonge generatie gezonde lectuur voor te schotelen en besloot dan maar een weekblad te lanceren met de titel Spirou, een Waals woord dat niet alleen “eekhoorn” maar ook “deugniet” betekent. Het blad waarmee ieder van ons vertrouwd is, had een obscure voorouder. Op het einde van de 19^de eeuw immers circuleerde er een krantje uit Luik dat om de twee weken verscheen in het Waals met als titel Li Spirou!

Na een zeer geslaagd debuut – gevolgd door een tijdelijke onderbreking tijdens de Bezetting – beleefde Spirou (Robbedoes) gouden tijden in de jaren vijftig en zestig. Wie de nummers van die tijd doorbladert, vindt de klassieke helden terug: Robbedoes en Kwabbernoot, Baard en Kale, Lucky Luke, Buck Danny, Gil Jourdan, Bollie en Billie, de Smurfen, Johan en Pirrewiet, Guust Flater … Ze behoren stuk voor stuk tot wat vandaag de “Ecole de Marcinelle” wordt genoemd. Destijds werd er in elk Belgisch gezin als het ware elke week gevochten om de twee mythische weekbladen toch maar als eerste te kunnen lezen: Robbedoes en Kuifje.

Later creëerden nieuwe generaties van auteurs in de krant onvergetelijke reeksen zoals De Blauwbloezen, Yoko Tsuno, Natasja, G. Raf Zerk, Agent 212, Vrouwen in ‘t Wit, Ragebol, De Kleine Robbe, Kid Paddle, Les Nombrils (The Bellybuttons), Dad, FRNCK enzovoort. Allemaal samen gaat het om duizenden albums die Dupuis ook vandaag nog doen blozen van geluk als trotse uitgever van al deze heerlijke verhalen.

Schepper van universums

Tot hier de geschiedenisles. In 2018 viert uitgeverij Dupuis dus haar 120-jarig bestaan. Hoewel de uitgever op talentvolle en creatieve wijze hulde brengt aan zijn prestigieuze erfgoed, kijkt hij toch hoofdzakelijk vooruit. Vandaag omschrijft hij zichzelf niet langer als een “uitgever van stripverhalen”. “Ik herinner me, verklaart Serge Honorez, editoriaal en creatief directeur, dat Dupuis aanvankelijk een drukker was, geen uitgever. Jean Dupuis had zijn kinderen steeds ingeprent dat ze een zekere nederigheid in acht dienden te nemen ten aanzien van het vak, dat bovendien een vak is dat evolueert. Vandaag maken kinderen en tieners geen onderscheid meer tussen een boek, een tablet, een tekenfilm, een strip, een film, een videospel … Ze consumeren al die producten, de hele tijd, op een heleboel verschillende dragers. Dus is de voorbije jaren het idee gegroeid om van Dupuis veeleer een “schepper van op grafische wijze vertelde universums” te maken. In het Engels klinkt dat beter. Dupuis is een producent van “graphic storytelling” geworden, maar blijft daarbij steunen op zijn kennis van het boek.”

De dragers zijn geëvolueerd en logischerwijze volgde het creatief proces deze ontwikkeling. De formaten hebben zich sterk vermenigvuldigd. Nemen we bijvoorbeeld Stoppeltje. Aanvankelijk maakt deze reeks voor kinderen (gecreëerd door de Luikenaars Pierre Bailly en Céline Fraipont) deel uit van de collectie “Mijn eerste strip”. Intussen is dit een animatiereeks geworden die in meerdere landen wordt verspreid. De reeks bevat echter ook boeken voor kinderen. “De reeks is inhoudelijk sterk”, voegt Serge Honorez toe. “Hij valt in de smaak bij kinderen die nog niet kunnen lezen. Het is onze taak, als uitgevers, hun de vorm voor te stellen die hun het meest zal bevallen zodat ze kunnen toetreden tot het universum.”

Van het album tot het grote scherm

De voorbije jaren heeft Dupuis (dat deel uitmaakt van de Franse groep Média-Participations) zijn betrokkenheid in de audiovisuele productie sterk ontwikkeld. In 2018 komen er niet minder dan drie langspeelfilms in de bioscoop. Robbedoes en Kwabbernoot van Alexandre Coffre komt uit in februari en zal worden gevolgd door Guust Flater (Pierre-François Martin-Laval) en Tamara deel 2 (Alexandre Castagnetti). “Er is wel een belangrijke nuance”, merkt Serge Honorez op. “In tegenstelling met de animatiereeksen, een domein waar we al een twintigtal jaar actief zijn, heeft Dupuis niet de ambitie een producent te worden van “live” series of films, i.e. met echte acteurs. Onze deelname aan een coproductie bestaat er dus in de bewerkingsrechten te leveren. Bovendien hebben we, met de ontwikkeling van de systemen van steun vanwege de overheid (de federale tax shelter), reële knowhow ontwikkeld op het vlak van fiscale optimalisatie. Het is bijvoorbeeld op die manier dat we hebben deelgenomen aan de coproductie van “The Red Turtle”, de jongste langspeelfilm van de mythische Japanse studio Ghibli.”

Dreamwall, Keywall …

Wie binnenstapt op het nummer 52 in de rue Destrée, stelt vast dat lang niet alles in het teken van het stripverhaal staat. De bezoeker vindt er ook Dreamwall, een animatiestudio voor 2D en 3D die zowel voor de interne vennootschappen (Belvision in België en Dupuis Audiovisuel in Frankrijk) als voor derde klanten werkt. Een van de mooiste realisaties, Asterix en de Romeinse lusthof, is uitgekomen in 2014.

Dit is echter nog niet alles. Wie nog iets verder gaat, komt terecht in het zeer “matrix”-achtige universum van Keywall, een geheel van zowel reële als virtuele studio’s die werken voor televisie, film of internet. Zo wordt het weerbericht van de RTBF er elke dag “live” geproduceerd. Keywall heeft ook de “digitale” studio ontworpen, waarvan France 2 gebruik heeft gemaakt ter gelegenheid van de jongste presidentsverkiezingen. Keywall is een joint venture tussen de RTBF, Dupuis, Sambrinvest, Wallimage, TéléSambre en RTC Liège. Zeer veel mooi volk bij elkaar!

Nog een laatste project om af te ronden

Kent u R/O Institute? Het is een incubator van artistieke projecten die het bijzondere kenmerk bezitten dat ze kunnen worden ontwikkeld op verschillende dragers, i.e. online, op papier, op televisie, film of ook een app waarvan u of wij nog nooit hebben gehoord … daar het om een app gaat die op dit eigenste moment wordt uitgevonden! Het zijn zogenaamde “transmediaprojecten”. Eigenlijk gaat het om een opleiding van 5 tot 7 maanden tijdens dewelke de creatieve geesten worden begeleid door specialisten die hen helpen alle aspecten van hun werk te ontwikkelen: ontwerp, fabricage, marketing, commercialisering, internationale markten, contracten, netwerking … Vandaag begeleidt R/O aldus een tiental cursisten die de eerste “afstudeergroep” vormen. Ook hier zagen verschillende spelers het potentieel en beslisten ze het initiatief te ondersteunen: Média-Participations, Sambrinvest, Wallimage, Quai 10, de RTBF en de Stad Charleroi.

Verwijzend naar een beroemde tekenfilm waarin speelgoed de hoofdrol vertolkt: Dupuis viert zijn 120^ste verjaardag door naar het oneindige … en zelfs nog verder te kijken!