In iets minder dan tien jaar is dit bedrijf uit Waals-Brabant er dankzij een open-source managementsoftwarepakket in geslaagd om zich op de veelbelovende mkb-markt te doen gelden. En om een speler te worden die meetelt in de wereld. We richten de schijnwerpers op een boerderij in Grand-Rosière. 

In 2002 ontwikkelde Fabien Pinckaers op een studentenkamer in Louvain-la-Neuve de eerste versie van een managementsoftware die toen nog Open ERP heette. De opvolger daarvan, Odoo, telt nu bijna 4 miljoen gebruikers en wordt ontwikkeld in een voormalige boerderij in Grand-Rosière (Ramilies) in de provincie Waals-Brabant. De jonge onderneming, die een wereldtournee (Europa, Zuid-Amerika en Azië) heeft gemaakt om de elfde en nieuwste versie van haar eigen pakket te presenteren, wilde haar tweehonderd medewerkers graag de ruimte geven en heeft haar kantoren daarom onlangs uitgebreid naar een andere, nabijgelegen boerderij om in die idyllische omgeving een digitale campus op te zetten die met de hele wereld verbonden is. «Economisch gezien is dat interessant, omdat tegenwoordig niemand meer een boerderij wil en het is ook een voordeel voor het comfort van de werknemers», zegt de CEO van Odoo, die in 2015 door Le Soir werd uitgeroepen tot topmanager van het jaar.

Tweehonderd aanvragen per dag

Odoo, dat als een suite van applicaties werkt, is een multifunctionele gereedschapskist voor bedrijven. Odoo kan worden ingezet voor het beheer van websites, e-mails, servers en klantrelaties, de ontwikkeling van gepersonaliseerde apps, kostenbeheersing, boekhouding en tal van andere taken. De softwaresuite is gratis te downloaden op de site. De kleinste bedrijven kunnen kiezen voor een hostingpakket van 20 euro, terwijl bedrijven met meer dan vijftig werknemers een abonnement moeten nemen waarbij ondersteuning en onderhoud in de service zijn inbegrepen. 

Bij concurrerende producten, zoals SAP en Microsoft Dynamics, is sprake van propriëtaire software, die vaak zwaar en duur is voor het mkb, terwijl Odoo zich juist onderscheidt door zijn toegankelijkheid en veelzijdige inzetbaarheid. Een van de kenmerken van Odoo is dat het open source is. Fabien Pinckaers heeft om ethische redenen daarvoor gekozen. «Ik wilde een transparant en toegankelijk project om het mkb een geïntegreerde en goedkope managementsoftware te bieden.»

Met open source moest wel een verdienmodel bedacht worden. «Tien jaar lang hebben we geld verloren en moesten we doorzetten totdat we het juiste evenwicht hadden gevonden. Nog maar twee jaar geleden verloren we 500.000 euro per maand, terwijl we nu zover zijn dat we 500.000 euro winst maken », zegt de jonge directeur verheugd. «We krijgen momenteel tweehonderd aanvragen van klanten per dag, maar we zijn een piepkleine speler in een reusachtige markt. Voor ons is het probleem om efficiënt te groeien, de juiste medewerkers aan te trekken en ze te trainen. »

De kracht van Odoo is dat het kan rekenen op een netwerk van dienstverlenende bedrijven over de hele wereld. Partners die toezien op het hele onderhouds- en personaliseringstraject in de bedrijven die een abonnement afsluiten. Verspreid over 140 landen zijn er nu duizend van deze partners, die door het moederbedrijf getraind en ondersteund worden. Ze genereren 65% van de winst van het bedrijf.

Internationale expansie

In maart 2017 heeft Odoo een joint venture-overeenkomst gesloten met Inspur, de grootste aanbieder van internetservers en op twee na grootste aanbieder van managementsoftware in China. Het doel was om de oplossingen van Odoo door te verkopen op de reusachtige mkb-markt in het «Rijk van het Midden».

Odoo concentreert iets meer dan de helft van zijn personeel in België, waar 224 mensen werken, en heeft 95 medewerkers in India, 90 in de Verenigde Staten, 31 in Hongkong en 7 in Luxemburg. De internationale expansie is heel vroeg en heel natuurlijk gekomen. «We hebben snel bekendheid gekregen via internet en we hebben gereageerd op aanvragen uit de hele wereld. Onze concurrenten hebben meestal moeite om klanten te vinden, maar bij ons is dat het tegenovergestelde. We hebben te veel aanvragen en niet genoeg partners.»

Odoo is een voorbeeld van een bedrijf dat niet los kan worden gezien van zijn enige product, maar Fabien Pinckaers beschouwt dat niet als een rem op de ontwikkeling. «We hebben een team van zeven mensen die naar de behoeften en verwachtingen van de gebruikers luisteren. Dat is al een eerste indicatie om onze ontwikkeling op te richten. We verbeteren onze software voortdurend en introduceren daarnaast twee tot drie belangrijke doorbraken waardoor we stappen vooruit kunnen zetten. We hebben te maken met alle bedrijfsaspecten en er is nog enorm veel te doen, zelfs op die gebieden waar we de indruk hebben dat we alles al hebben bekeken.» 

Salariscalculator

Odoo, dat opviel door spectaculaire fondsenwervingen (4 miljoen dollar in 2010 en 10,4 miljoen in 2014), kan tegenwoordig op eigen vermogen draaien, maar zorgt ervoor dat het gericht investeert en zorgvuldig zijn doelen uitkiest. Dat gebeurt door de toegevoegde waarde van het product – kwaliteit, ergonomie en doeltreffendheid – te versterken, ook al gaat dit ten koste van de marketing.

Deze benadering is uiteraard terug te zien in het wervingsbeleid. Onder de circa tweehonderd mensen die dit jaar in België bij het bedrijf worden aangenomen, bevinden zich 120 ontwikkelaars. Aangezien de UCL er nauwelijks enkele tientallen en de Université de Namur nog iets minder aflevert, gaat het om een ambitieuze doelstelling. Om die te halen, rekent het bedrijf op vijf fulltime recruiters, die een rondgang langs de universiteiten maken en in bedrijven op jacht gaan om met interessante kandidaten terug te komen.

Odoo is niet alleen vernieuwend qua producten, maar ook op het gebied van management en personeelszaken. De aanwezigheid van een salariscalculator op de site heeft veel kandidaten aangetrokken. Met enkele muisklikken kunnen ze hun salarispakket berekenen door te spelen met de aanpassingsvariabelen: verlofdagen, vervoer, auto van de zaak en bijdrage in de internetkosten. Daarna kunnen alle sollicitatie-gesprekken in drie uur worden afgerond. Hieruit blijkt dat Odoo niet alleen met zijn software uitblinkt in transparantie en snelheid.

Afgezien van zijn economische resultaten en technologische innovaties heeft elk bedrijf altijd een moment waarop de legende begon. Voor Odoo was dat niet in een garage in Waals-Brabant, maar in een feestzaal van de UCL, waar Fabien Pinckaers een programma ontwikkelde om de stroom bierfusten optimaal en rationeel te beheren. De jonge directeur kan nu al met tevredenheid terugkijken op de weg die hij heeft afgelegd. Op dertienjarige leeftijd ontwikkelde hij zijn eerste professionele programma, maar daar heeft hij tegenwoordig niet veel tijd meer voor. Dat is de keerzijde van het succes. «Het ontwikkelen is vaak veel leuker en intellectueel stimulerender dan het managen, maar het is ook heel belangrijk om de koers en identiteit van Odoo te bewaken. »

Waar ziet Fabien zijn bedrijf over vijf of zes jaar ? «Ik ben altijd heel slecht geweest in voorspellingen», zegt hij lachend. «Het enige wat ik weet, is dat we over een jaar of tien een consolidatie in de markt voor managementsoftware kunnen verwachten, net zoals we dat bij de computers hebben gezien. Er blijven dan nog maar drie of vier spelers over. En Odoo zal er daar één van zijn. »

De kracht van Odoo is dat het kan rekenen op een netwerk van dienstverlenende bedrijven over de hele wereld.