Vincent en Gaëtane Manil behoren tot de laatste tabaksproducenten in de streek van de Semois. In Corbion houden ze de traditie levend. Mensen komen van ver voor hun traditionele tabak. Zelfs de New York Times publiceerde er een artikel over!

De weg naar Corbion is even kronkelig als de meanders van de Semois. Het kleine dorp ligt op een steenworp van de middeleeuwse stad Bouillon en staat bekend bij tabaksliefhebbers. In het centrum vinden we een van de laatste fabrikanten van Semoistabak. Vincent Manil en zijn echtgenote Gaëtane begonnen tabak te branden in 1989. Daarmee willen ze de traditie van de streek voortzetten. “Het zachte, mistige klimaat van de vallei en de arme grond zijn perfect om een bijzonder soort tabak te kweken. Kenners zijn dol op de kleur en de smaak”, vertelt Gaëtane.

Een stevige reputatie

In de jaren 60 was de productie van tabak cruciaal voor de lokale economie in de mooie streek van de Semois. Tegenwoordig zijn zowel telers als fabrikanten steeds dunner gezaaid. De reputatie van de tabak wordt er echter niet minder op. Het bewijs daarvan werd de voorbije lente nog geleverd. De Semois-tabak kreeg toen een eerbetoon in de New York Times, uitgesmeerd over drie volle pagina’s. “Het is bijna niet te geloven”, zegt Vincent. “Een paar maanden daarvoor kregen we een telefoontje van een Engelstalige journalist die graag een reportage wou maken over onze tabak. Die had hij leren kennen bij een vriend in Italië en hij was er meteen weg van. Eerlijk gezegd geloofden we het niet.” Tot hun grote verbazing stond de journalist een tijdje later op de stoep. Hij bracht drie dagen in de streek door met de familie Manil en ontdekte er de geheimen van de lekkere tabak. Achteraf deed hij uitgebreid zijn verhaal aan de andere kant van de oceaan.

In de jaren 60 was de productie van tabak cruciaal voor de lokale economie in de mooie streek van de Semois. Tegenwoordig zijn zowel telers als fabrikanten steeds dunner gezaaid. De reputatie van de tabak wordt er echter niet minder op. Het bewijs daarvan werd de voorbije lente nog geleverd.

De Semois-tabak is het resultaat van een lange traditie. Vincent Manil plant en oogst de tabak niet zelf, maar hij brandt hem in zijn kelder, op de oude manier, voor hij hem verpakt of er pijptabak van maakt. Tabak branden vraagt een ruime kennis, die komt met de ervaring. “Goede tabak mag niet te droog zijn, want dan is hij niet goed om te roken, maar ook niet te vochtig, want dan bewaart hij niet goed. Tijdens het branden moet je heel goed opletten. Je moet de tabak kunnen beoordelen door eraan te voelen, zodat je hem op het juiste moment uit de oven kunt halen.” Alles is een kwestie van handigheid en precisie. En om dat bereiken heb je een grote gedrevenheid nodig – en veel tijd.

Geurige dampen

Gaëtane, Vincent en hun kinderen zijn al 25 jaar ondergedompeld in de wereld van de tabak. Nog dagen na het branden baden de winkel, het museum ernaast en hun woonruimten in de aangename dampen. De geur van de tabak die hier gemaakt wordt, is in niets te vergelijken met de geur van sigaretten die de lucht verpesten. Hier adem je met plezier in. De Semois-tabak wordt trouwens meestal heel bewust gerookt, uit passie. “Hij is absoluut niet verslavend zoals een sigaret. Het is een echt kwaliteitsproduct, dat we weer willen opwaarderen”, zegt Gaëtane. “Onze klanten roken pijp of sigaren. Roken is voor hen een zoektocht naar smaak en plezier, het genot van een levensgenieter.”

In de heuvels in Corbion, waar maar een paar tientallen mensen wonen, gaat de deur van de winkel van de familie Manil vaker open dan je zou denken. Klanten komen niet alleen uit de streek of uit de rest van het land. Sommigen leggen heel wat kilometers of om de heerlijke tabak aan te schaffen. “Twee dagen geleden hebben we nog een Parijzenaar over de vloer gehad. En begin deze week is er een Australiër onze tabak komen kopen. Er komen mensen uit alle hoeken van de wereld, uit Italië, Maleisië, China…”, vertelt de vrouw van Vincent Manil. “Tabaksliefhebbers wisselen tegenwoordig ervaringen uit op internetforums. Dat draagt veel bij aan de bekendheid van de Semois.” Uiteraard is er ook heel wat vraag uit de Verenigde Staten. Het artikel uit de Times was duidelijk niet zonder gevolgen. “We krijgen veel e-mails uit de Verenigde Staten”, vertelt Vincent. “Tot nu toe kunnen we nog geen tabak naar het buitenland opsturen. De wetgeving maakt export niet gemakkelijk. Maar we zijn ons aan het informeren om onze tabak in een of andere gespecialiseerde boetiek in New York te kunnen verkopen. Alleen de nodige toelatingen verkrijgen, loopt niet van een leien dakje.”

Een museum en een boek

Vincent en Gaëtane delen een grote liefde voor tabak en voor hun streek, waar het bijzondere product verbouwd wordt. Die traditie komt tot uiting in hun beroep en hun productie. Maar daar blijft het niet bij. In de kelder van hun winkel hebben ze een museum gecreëerd dat gewijd is aan tabak en de streek van de Semois. “Toen we tabak begonnen te maken, hadden we geen duidelijk carrièreplan. Het was voor ons één groot avontuur. Maar in de loop van de jaren zijn we steeds meer geboeid geraakt door het onderwerp. We hebben tal van voorwerpen verzameld die iets te maken hebben met tabak. We wilden onze verzameling tonen, mensen rondleiden in onze werkplaats, zodat iedereen het beroep en de traditie kan leren kennen. Daarom stellen we een ludiek en ongewoon bezoek voor om geïnteresseerden te laten proeven van onze passie.”

Naast het museum hadden Gaëtane en Vincent nog een ander idee. Ze wilden de geschiedenis van de Semois-tabak doen herleven in een boek. En zo gebeurde. Het boek is gebaseerd op hun eigen ervaringen en laat de lezer kennismaken met de bijzondere teelt aan de oevers van de Semois. Het werk beschrijft het ontstaan van tabak, van het planten tot het afgewerkte product dat klaar is om gerookt te worden. De schrijvers staan ook uitgebreid stil bij de vallei van de Semois, waar de tabak geproduceerd wordt. “Het boek is een tastbare getuige van een activiteit die aan het verdwijnen is. We hadden het gevoel dat zoiets nog ontbrak. En dus hebben we daar iets aan gedaan”, vertelt Gaëtane. Het geïllustreerde werk komt ongetwijfeld pas tot zijn volle recht onder het roken van de authentieke Semois-tabak.