De onderzoekers van de Université de Mons (UMONS) kunnen nu hun onderzoeksresultaten via apps voor de pc, smartphone of tablet verspreiden. Een mooi initiatief om wetenschappelijke vooruitgang dichter bij het leven van de gewone burger te brengen.

De dienst Administration et Valorisation de la Recherche (AVRE) van de UMONS heeft als voornaamste doel om het wetenschappelijk onderzoek te ondersteunen en de resultaten van dat onderzoek gemakkelijker toe te passen. Daarbij valt te denken aan begeleiding van de onderzoeker bij het opzetten van zijn project, bevordering van het onderzoek buiten de universiteitsmuren (onder bedrijven, mogelijke promovendi enzovoort), juridisch advies en oprichting van spinoffs (zie “Het traject van een idee”, WAW nr. 34).

Het onderzoek verduidelijken

De ontwikkeling van applicaties is een nieuwe vondst van de dienst om het grote publiek te informeren over de vooruitgang in het onderzoek. Sinds de start van het academiejaar kunnen de researchers van de UMONS hun resultaten nu verspreiden via apps voor de pc, smartphone of tablet. Een mooi initiatief om wetenschappelijke vooruitgang dichter bij het leven van de gewone burger te brengen. AVRE heeft voor onderzoekers een eenvoudige standaardprocedure ontwikkeld om de resultaten van hun onderzoek vrij gemakkelijk te verspreiden. “Tegelijkertijd profiteren ze van intellectuele-eigendomscontrole en het UMONS-keurmerk”, verduidelijkt Sandrine Brognaux, die als wetenschappelijk adviseur voor informatietechnologie en communicatie bij AVRE werkt. “We bieden ontwikkelaars een breed scala aan mogelijkheden. Zo kunnen ze met name de prijs van de app bepalen of demoversies aanbieden.” Dit is een primeur onder de Waalse universiteiten. De UMONS heeft haar bekwaamheid als digitale wegbereider al bewezen. “Wij waren de eerste universiteit binnen de Federatie WalloniëBrussel met een institutionele repository”, legt Sandrine Brognaux uit. Een repository is een platform dat het mogelijk maakt om de broncode te archiveren en beheren. Deze repository, die door de onderzoekers van de UMONS wordt gebruikt, telt ongeveer 400 projecten. “Op termijn zou een aanzienlijk deel van deze projecten tot de ontwikkeling en online beschikbaarheid van apps in de diverse stores kunnen leiden.”

MetaMorphos en Kinterest

De apps worden door de onderzoeksteams zelf ontwikkeld (“naar gelang het geval met hulp van grafische vormgevers”). De ontwikkelingstijd van de app verschilt sterk van geval tot geval. “De app wordt ontwikkeld op basis van resultaten met veel toegevoegde waarde die in het kader van langlopende projecten zijn verkregen. Vooral de app Kinterest is te danken aan de inspanningen die het Institut Numediart al tien jaar doet op het gebied van modelvorming en voorspelling van de menselijke aandacht.” Concreet hebben al twee apps het licht gezien: MetaMorphos is het gevolg van de onderzoeksresultaten van Igor Eeckhaut en Nathan Puozzo van de vakgroep Biologie des Organismes Marins et Biomimétisme, terwijl Kinterest dankzij het onderzoek van Matei Mancas, François Rocca en Pierre-Henri De Deken van de vakgroep Théorie des Circuits et Traitement du Signal is ontwikkeld (zie kadertekst). “Het is ontegenzeglijk een geweldige etalage voor onze producten, die nu direct toegankelijk zijn voor het grote publiek”, zegt de wetenschappelijk adviseur verheugd. “Deze platforms effenen de weg om onderzoeksresultaten op een andere manier nuttig toe te passen. Daarnaast maken ze het mogelijk om rechtstreeks in contact te komen met de eindgebruikers van deze apps, zodat de technologie snel rendeert.” De twee hier genoemde apps zijn de eerste in een lange reeks. Na een eerste testfase legt AVRE zich nu toe op de bevordering van deze apps binnen de universitaire gemeenschap. “WAW heeft de primeur gekregen. Vervolgens gaan we op grotere schaal communiceren. Dat doen we via een speciale pagina op onze website voor het grote publiek en via een praktische handleiding waarin de stappen worden uitgelegd voor onze onderzoekers.”

Technologisch potentieel in het BAM

Tegelijkertijd profiteren de ontwikkelde apps van de bekendheid van de onderzoeksteams, terwijl de onderzoekers via hun netwerken en partners zelf ook ‘reclame’ ervoor maken. “Tijdens een speciale middag over ICT-onderzoek in maart 2016 is bijvoorbeeld een presentatie voor vertegenwoordigers van het Agence du Numérique gegeven.” Een ander interessant voorbeeld is de app Kinterest, die momenteel aan het grote publiek wordt voorgesteld. In het kader van de tentoonstelling Garouste, die tot en met 29 januari 2017 in het Musée des Beaux-Arts (BAM) in Bergen loopt, kunnen bezoekers de app testen. Via de installatie Reg’Art kunnen ze aan een experiment rond hun eigen waarneming deelnemen. De installatie heeft de vorm van een grote fotoautomaat, waarin de bezoeker zich moet terugtrekken. Daarna krijgt hij via een interface het verzoek om met een hoofdbeweging enkele vragen te beantwoorden. Vervolgens moet de bezoeker enkele seconden naar een werk van Gérard Garouste kijken om de richting van zijn blik te kunnen registreren. Voordat hij de fotoautomaat verlaat, worden de resultaten op papier afgedrukt. Als de deelnemer dan voor het oorspronkelijke werk van de kunstenaar staat, kan hij de uitkomst van het experiment met een compositieanalyse van het schilderij vergelijken. Daarin staat hoe de kunstenaar zelf de blik van de toeschouwer probeerde te beïnvloeden. Geweldig! De hulpmiddelen die tegenwoordig beschikbaar zijn om de menselijke blik te registreren, zijn nog steeds vrij duur en ingrijpend. “Ze moeten voor elke gebruiker gekalibreerd worden en het is lastig om de gegenereerde resultaten automatisch te gebruiken”, zegt men bij Numediart. “Het systeem dat in de Reg’Art is geïnstalleerd, is iets minder nauwkeurig, maar biedt meer flexibiliteit. Het is niet gebaseerd op het volgen van de ogen, maar op de positie en stand van het hoofd.”

APPS VAN UMONS

MetaMorphos

De naam van deze eerste app is een samentrekking van de woorden ‘Meta-zoan’ en ‘Morpho-logy’. Deze app, die het mogelijk maakt om de structuur van ongewervelde dieren volledig in een 3D-model weer te geven, is gericht op mensen met diverse achtergronden (bv. amateuronderzoekers, professionele zoölogen, biologiestudenten, biologieleraren) die de structuur van dieren willen begrijpen. De organismen die in MetaMorphos worden gepresenteerd, zijn avatars, dat wil zeggen 3D-reconstructies. “Door het model met behulp van cursors te laten draaien en in te zoomen, kun je het dier van alle kanten bekijken”, legt Sandrine Brognaux uit. “De app maakt het ook mogelijk om de inwendige systemen (bv. zenuwstelsel, spijsvertering) weer te geven. Zonder hulp van andere gereedschappen en technieken (bv. vivisectie, microscoop) zijn die onderdelen meestal lastig waar te nemen in een 2D-model of met het blote oog.” Met de functies ‘snapshot’ en ‘printscreen’ van de app kunnen de avatars in de gewenste positie gefotografeerd worden. Bij elke avatar zit een originele toelichting, die door een deskundige is geschreven. De studenten gebruiken de app momenteel in het kader van de lessen over de biologie van dieren: “Het gaat om een vernieuwende benadering van het onderwijs op basis van de modernste technologie, waarbij we een virtueel pedagogisch medium voor het biologieonderwijs aanbieden”, zegt Sandrine Brognaux. Internationaal gezien lopen er vertaalprojecten (Engels en Spaans) om de app wereldwijd en met name in ontwikkelingslanden uit te rollen via de verkoop van licentiebundels, want “de app beantwoordt aan een wijdverbreide behoefte met betrekking tot de biologie van dieren”, verduidelijkt Sandrine Brognaux.
MetaMorphos is verkrijgbaar in de App Store, op Google Play en in de Windows Store (tussen € 1,99 en € 2,39).

Kinterest

Dit is een app die het mogelijk maakt om de aandacht van de gebruiker te analyseren wanneer hij naar één of meer (echte of virtuele) schermen kijkt. Het gebeurt soms dat onderzoek te ver vooruitloopt op de markt. Dat gold ook voor dit onderzoeksproject gericht op menselijke aandacht en meer bepaald op wat het menselijk oog als eerste waarneemt bij het kijken naar reclame. Het onderzoek was onontbeerlijk, maar drie à vier jaar geleden stond de markt huiverig tegenover het gebruik van persoonsgegevens, dat toen als een te grote inbreuk op de privacy werd beschouwd. Het taboe op visuele marketing is sindsdien vervaagd, zodat de app Kinterest het licht kon zien. Deze kan informatie over bijvoorbeeld de stand van het herkende gezicht automatisch en in real time herleiden naar een positie op één of meer door de gebruiker gespecificeerde vlakken. De tijd dat de blik van de gebruiker op de verschillende vlakken blijft rusten, maakt het mogelijk om te bepalen in hoeverre hij geïnteresseerd is. De mate waarin hij het onderwerp met zijn blik volgt binnen de verschillende vlakken, wordt ook geanalyseerd. De app maakt gebruik van de gegevens die door een op de computer aangesloten Kinect V2 vastgelegd worden.
Kinterest is vanaf nu beschikbaar in de Windows Store (€ 5,99).