ZenTech identificeert gezonde dragers van het coronavirus

ZenTech is een mkb-bedrijf dat in 2000 is voortgekomen uit de management buy-out van Radim, de Belgische dochter van een Italiaans bedrijf dat gespecialiseerd is in serologische tests. Jean-Claude Havaux, opgeleid tot wetenschapper, behoort tot de managers die het bedrijf destijds overnamen. Hij is de huidige CEO van het bedrijf, dat zijn activiteiten snel heeft uitgebreid. “Wij zijn oude rotten in het vak als het gaat om diagnostiek ! ZenTech heeft verschillende koersveranderingen ondergaan. Eerst moesten we onze bestaande strategie van generalist opgeven om ons te specialiseren in neonatale tests. Daarna zijn we een multitechnologiebedrijf geworden”, vertelt hij.

In 2015 gaat het bedrijf een samenwerking aan met de Chinese groep Zheda Dixun in Hanzhou, die leidt tot de oprichting van een joint venture genaamd Dihao. De laatste grote verandering tot nu toe is het coronavirus, dat het Waalse biotechnologiebedrijf heeft gestimuleerd om zijn activiteiten te reorganiseren. “Vanaf januari hadden we al begrepen dat we te maken hadden met een pandemie. We moesten absoluut reageren”, herinnert Jean-Claude Havaux zich. Met de hulp van zijn Chinese partner ontwikkelt het mkb-bedrijf dan bloedtests om de aanwezigheid van antilichamen op te sporen en vast te stellen of iemand een immuunreactie op het coronavirus heeft gehad.

De kits, die door verpleegkundigen of artsen gebruikt moeten worden, zijn half februari gereed en worden vervolgens getest op een groep Chinese patiënten. Na klinische validatie door het CHU de Liège geeft het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten eind april groen licht om QuickZen op de Belgische markt te brengen. ZenTech besluit de productie te realiseren in zijn vestiging in Sart-Tilman. Het maatwerkbedrijf Ateliers Jean Del’Cour neemt de verpakking van de kits voor zijn rekening. De productiecapaciteit loopt snel op tot 40.000 tests per dag. En de ambitie is om eind juni uit te komen op 80.000. Een van de klanten van ZenTech is de federale overheid, die 3,5 miljoen tests heeft besteld om een grootschalige screening onder de bevolking uit te voeren.

“Vóór de crisis leefden we in een wereld waarin het gekkenwerk was om 100.000 tests te produceren. We zijn erin geslaagd om bijna 1 miljoen tests per maand te produceren. Daar ben ik heel tevreden over. Maar we zullen opnieuw wendbaar moeten zijn om aan deze enorme vraag te voldoen”, bekent Jean-Claude Havaux eind mei.

Univercells pakt het coronavirus aan

Het mkb-bedrijf Univercells werd in 2013 opgericht door Hugues Bultot en José Castillo en is gevestigd in het Biopark van Gosselies. Het is actief in de biotechnologiesector en gespecialiseerd in de ontwikkeling van revolutionaire platforms voor de productie van biologische geneesmiddelen. In 2017 deed Univercells al van zich spreken (zie WAW nr. 36) door een wedstrijd te winnen die was georganiseerd door de Bill & Melinda Gates Foundation. Het consortium waar het bedrijf deel van uitmaakte, had daarmee een subsidie gewonnen om een systeem voor de productie van poliovaccins te ontwerpen. De prijs van het vaccin zou daardoor kunnen dalen tot ver onder de niveaus die de farmaciereuzen hanteren, zodat het voor meer mensen bereikbaar zou worden. Univercells kon deze uitdaging aangaan dankzij het NevoLine™ platform en zijn geïntegreerde scale-X™ bioreactor. Deze zeer compacte productie-eenheid met gesloten lus kan tegen een zeer lage prijs opgebouwd worden waar de behoefte aan vaccins het meest dringend is. Maar ook wanneer polio buiten beschouwing wordt gelaten, is dit een platform met toekomstperspectief. Het kan namelijk worden aangepast om andere infectieziekten te bestrijden. Zo heeft Univercells een tweede subsidie van dezelfde stichting ontvangen voor de productie van vaccins tegen mazelen en rodehond.

Op dit moment is Univercells betrokken bij een kleine twintig internationale projecten in verband met het coronavirus. Een daarvan is binnen een consortium met het Italiaanse bedrijf ReiThera en het Duitse bedrijf Leukocare opgezet om een vaccin tegen dit virus te produceren. ReiThera is belast met de ontwikkeling van het vaccin, terwijl Leukocare verantwoordelijk is voor de formulering. Univercells heeft als taak om een platform te ontwerpen waarmee dit vaccin in grote aantallen en tegen een lage prijs geproduceerd kan worden.

Hugues Bultot en José Castillo voor het NevoLine platform

“We hebben gekozen voor de technologie van het adenovirus”, legt Hugues Bultot uit. “Daarbij wordt de patiënt geïnjecteerd met een geprogrammeerd virus, dat zich aan het eiwit van het coronavirus hecht om het te vernietigen. Deze technologie heeft zich bewezen met het ebolavirus en mensen zouden hierdoor een langdurigere immuniteit moeten kunnen ontwikkelen dan bij vaccins op basis van nucleïnezuren, zoals het mRNA van Moderna. De ontwikkeling daarvan vordert heel snel, maar het zal hoogstwaarschijnlijk veel duurder zijn.”

Als de werkzaamheid wordt bevestigd door de klinische tests, die in juli beginnen, gaat Univercells dit vaccin produceren in zijn nieuwe vestiging in Jumet (15.000 m2). “Ik denk dat de vaccins van het adenovirustype in het derde kwartaal van 2021 gereed zullen zijn”, kondigt de CEO van het bedrijf aan. “Maar voordat we op grote schaal gaan produceren, moeten we eerst een markt hebben. Want de concurrentie zal fel zijn. Bij vaccins is de werkzaamheid normaal belangrijker dan de prijs. Maar gezien de omvang van de pandemie en het aantal benodigde vaccins denk ik dat de overheden in de minder ontwikkelde landen verplicht zullen zijn hun regels te versoepelen om producten toe te laten die minder werkzaam zijn. Er zullen dus verschillende vaccins op verschillende markten zijn.”