Een oorlogsmachine

Als we de rondleiding voortzetten, duiken we in een meeslepende reconstructie waar Europa Expo bekend om staat. Dit is de bivak van het leger. Wij doorkruisen een geplaveid erf, waar soldaten hun ratatouille opwarmen, Bonaparte en zijn adviseurs de komende troepenbewegingen plannen, de paarden rusten, een mammeluk de wacht houdt en een paar straathonden naar eten zoeken. Het leger van Napoleon, dat tot 600.000 man telde, was een echte oorlogsmachine. Alleen de officieren hadden een paard, de soldaten moesten lopen. Voor de ogen van de dorpelingen, die verdeeld waren tussen angst en bewondering, kon het voorbij-
trekken van de troepen verscheidene uren duren. Talrijke stukken van hun uitrustingen en wapens stellen het leger tijdens hun mars voor. Aan de ene kant hebben we de rugzak van de soldaat, een goede vijfentwintig kilo, aan de andere kant de velduitrusting van de keizer, met zijn opklapbed, toiletartikelen, draagbare bibliotheek, verrekijkers en landkaarten. Tussen 1792 en 1815 voerde Napoleon het zwaard en het kanon door Europa in zeven veldtochten tot de nederlaag bij Waterloo. Er zijn wapens en uniformen te zien, waaronder die van de Waalse Garde die in 1808 tegen de troepen van Napoleon vocht in de Slag bij Burgos.

Napoleon was op 30-jarige leeftijd meester van Frankrijk en werd vier jaar later tot keizer gekroond. De kroning, die onder het gewelf van de Notre-Dame plaatsvond, ging over communicatie en propaganda voor het eigen volk en voor de buitenlandse vorstenhuizen. Dit is het moment om de pracht en praal van het Keizerrijk op te roepen met het servies, de meubels en garderobe, met een mix van antieke stukken en reconstructies.

Velen zien in het Burgerlijk Wetboek en al de openbare instellingen die het oprichtte, de kwintessens van de Napoleontische erfenis. Een gedeelte is hieraan gewijd in een neo-klassiek decor dat vooral naar een gesublimeerde oudheid verwijst.

Twee “Luikse” erelegioenen

Napoleon kwam tweemaal naar Luik, vanwaar Franse troepen in 1794 de Oostenrijkers verdreven hadden. Bij zijn terugkeer vroeg hij een jonge winnaar van de Prijs van Rome, Jean-Auguste-Dominique Ingres, om hem te schilderen in het gewaad van een consul tegen de achtergrond van de toen vervallen kathedraal Saint-Lambert. Wij vermelden ook de twee ‘Luikse’ erelegioenen. De eerste werd gegeven aan André Modeste Gretry, een musicus die Napoleon erg waardeerde en die ook eregast was bij de kroning. De tweede wordt toegeschreven aan Hubert Goffin, een bescheiden mijnwerker die met zijn 12-jarige zoon het leven redde van 70 arbeiders die door een overstroming in de val waren gelopen.

Een badkuip op het platteland

Een van de opmerkelijke stukken in deze sectie is de zinken badkuip die Jean-Jacques Dony aan Napoleon schonk. De stichter van de firma La Vieille Montagne was een kanunnik en scheikundige en had een octrooi aangevraagd voor een procedé van zinkproductie. Hij schonk de keizer deze badkuip om de waterafstotende eigenschappen en de vormbaarheid van zijn nieuwe legering aan te tonen. Hij kon de keizer overtuigen en die zou een identiek exemplaar hebben meegenomen tijdens zijn Russische veldtocht.

De tentoonstelling eindigt met tekeningen van de laatste reis van de Belle Poule, een fregat met zestig kanonnen dat in 1840 de as van Napoleon naar Frankrijk terugbracht.

Uiteindelijk zal iedere bezoeker ongetwijfeld de Napoleon vinden waarvoor hij of zij gekomen is. Bonaparte was er van meet af aan op bedacht zijn imago te controleren en begreep de propagandamogelijkheden ervan, maar de tentoonstelling bevat ook talrijke voorwerpen die helpen om het personage en zijn daden in hun historische context te plaatsen.

Van Waterloo naar Sint-Helena