- Économie
- / Milieu
Door François Colmant
Dit Luikse bedrijf is gespecialiseerd in software-engineering voor de ruimtevaart. Een van de activiteiten is het ontwikkelen van een satelliet voor Vietnam.
De beelden van de Hubbletelescoop zetten ons aan het dromen. Zo kunnen we de zon van alle kanten bekijken. Dat levert ons allerlei inzichten op over hoe de zon evolueert en functioneert. De technologische monsters die ver boven onze hoofd rondcirkelen, verzamelen massa’s cruciale gegevens. En toch geeft maar een klein deel van alle satellieten die rond onze wereldbol draaien een beeld van de ruimte. De meeste zijn gericht op die kleine blauwe planeet van ons en brengen communicatieverbindingen tot stand of scannen op nauwkeurig voorgeprogrammeerde wijze het aardoppervlak. Want als de baan rond de aarde doorkruist wordt door een zwerm satellieten van diverse pluimage, kan dat alleen omdat het perfect wordt gecoördineerd, met precisie en meesterschap. Dat vergt specifieke knowhow. Het wordt vaak vergeten, maar de ontwikkeling en vervolmaking van de software voor de controle of navigatie van die ruimtevaartuigen zijn net zo fundamenteel als de bouw ervan. Het heeft geen zin om de allernieuwste, astronomisch dure satelliet te lanceren als het bijhorende computersysteem niet perfect is.
Sinds het ontstaan heeft het bijna 25 jaar tellende Luikse bedrijfje Spacebel een stevige reputatie opgebouwd in deze sector. Onder leiding van Thierry du Pré-Werson heeft de Waalse onderneming zich gespecialiseerd in het bestuderen, bedenken, realiseren en onderhouden van geavanceerde informaticasystemen voor de lucht- en ruimtevaartindustrie. Bovendien is het bedrijf actief in de snel groeiende markt van de microsatellieten. Het heeft namelijk een softwareplatform ontwikkeld dat de toegang tot de observatiegegevens van de aarde aanzienlijk heeft verbeterd. Spacebel heeft een omzet van ongeveer negen miljoen euro en meer dan 70 mensen in dienst in drie productiesites: Luik, Hoeilaart en Toulouse. Een firma met een bescheiden bezetting dus, maar boordevol projecten.
Europese bekendheid
“We zijn actief op het gebied van ruimtevaart en applicaties van aardobservatie. Dat betekent een heleboel verschillende klanten”, legt marketing manager Michel Gruslin uit. “Of het nu gaat om klassieke ruimtevaartagent schappen, Europese instellingen of grote luchten ruimtevaartbedrijven, door die veelheid aan profielen blijven we zelfstandig ten opzichte van de grote concerns.” Omdat Spacebel aan geen enkele overheidsorganisatie gebonden is, kan het bedrijf zijn competenties aanbieden aan verschillende klanten, zelfs als dat elkaars concurrenten zijn. “Onze oplossingen bestrijken een breed gamma van diensten om satellieten en ruimtevaartuigen te controleren. Dat houdt in dat we het geheel van operaties moeten ondersteunen dat nodig is voor een missie. Denk aan het tot stand brengen van communicatieverbindingen, de elektrische voeding, bijsturing van de baan rond de aarde… Dat is een veeleisende maar boeiende job.” En een job waaraan het Luikse bedrijf zijn reputatie te danken heeft, aangezien Spacebel behoort tot de Europese top 3 in deze hightechsector. In de afgelopen 25 jaar werden meer dan 30 ruimtemissies tot een goed einde gebracht dankzij de teams van Spacebel.
“Intussen simuleren we alle parameters in verband met de bouw van het toestel, voordat de bouw daadwerkelijk begint. Wij zijn in staat alle types modellen te simuleren, zelfs een groep van satellieten die in formatie varen.»
Om er zeker van te zijn dat die missies onder optimale omstandigheden kunnen verlopen, heeft de firma ook geïnvesteerd in het segment modelvorming en simulatie. Bij de ontwikkeling van een satelliet vindt een belangrijk deel van het werk plaats in cleanrooms, wat nog altijd bijzonder kostbaar en tijdrovend is. “Intussen simuleren we alle parameters in verband met de bouw van het toestel, voordat de bouw daadwerkelijk begint. Wij zijn in staat alle types modellen te simuleren, zelfs een groep van satellieten die in formatie varen. Als de constructie eenmaal klaar is, houdt ons werk niet op. Want de simulatoren blijven de ingenieurs bijstaan tijdens het werkingsproces. Dat betekent aanzienlijke tijdwinst”, verduidelijkt Michel Gruslin.
Maar zelfs wanneer al die operaties hebben plaatsgevonden, stopt het werk van Spacebel niet. “We hebben bijgedragen aan de lancering van de satellieten, aan het simuleren ervan tijdens de ontwikkelingsfase en toen ze gebruikt werden. Al die tijd hebben we het controlecentrum ondersteund dat de satellieten bestuurt. Het logische vervolg zit in één vraag: wat gebeurt er met al die informatie?” Het verzamelen van die aanzienlijke hoeveelheid gegevens is inderdaad maar de eerste stap; ze moeten ook nog gelezen en gedecodeerd kunnen worden en naar de eindgebruiker worden gestuurd. Wat bijvoorbeeld bosbouw betreft, kunnen de gebieden veel nauwkeuriger worden beheerd dan vroeger, dankzij oplossingen die het team uit Luik heeft geleverd. “Met de gegevens van verschillende toestellen kunnen we ziektes in de gaten houden, kijken hoe gezond een bepaalde teelt is en zelfs oogstcycli controleren. Elk botanisch element laat sporen na in het lichtspectrum en die kunnen we observeren vanuit de ruimte. We kunnen dus grote oppervlakken vegetatie nauwkeurig in kaart brengen.” Of in zekere zin een diagnose stellen, want uitgerekend dat wordt één van de opdrachten van de satelliet Végétation die in mei jl. werd gelanceerd (zie kaderstuk).
Hoger echelon
Spacebel beheerst alle fases bij de ondersteuning en controle van een satelliet. Het enige dat nog ontbrak was een compleet project, van A tot Z. Tot nu toe, want de onderneming heeft net een precontract gesloten voor de levering van een microsatelliet voor Vietnam. Michel Gruslin is enthousiast. “In dit geval is het echt onze opdracht om een volledig toestel te leveren met uitstekende prestatiekenmerken. Het zal een belangrijke rol spelen bij het beheer van het grondgebied, het leefmilieu en de natuurlijke hulpbronnen van het land, en met name bij de cruciale kwestie, water.” Natuurlijk verandert de Waalse onderneming nu niet van de ene dag op de andere in een groot industrieel bedrijf. Om deze nieuwe uitdaging tot een goed einde te brengen, heeft Spacebel de leiding genomen van een 100% Belgisch consortium. Dit verenigt de competenties van diverse actoren uit de sector, zoals het Vlaamse QinetiQ Space, of – dichterbij – Amos en het Centre Spatial van Luik. Met een contract dat naar schatting bijna 60 miljoen euro waard is, zal het project minstens drie jaar lang een 40-tal personen aan de slag houden. Dat wordt de eerste grote referentie voor het bedrijf als merk in dit domein. “We zijn heel trots dat we dit project mogen dragen. Het is ook de bedoeling dat het andere markten voor ons opent, waar de vraag naar dit type satellieten groot is, zoals Afrika of Latijns-Amerika.” Met evenveel sterren als berekeningen en evenveel barcodes als melkwegstelsels, grenst het universum van het onmetelijk grote voortdurend aan dat van het virtuele en het digitale, maar niet zonder een Luiks tintje.
Bij het ziekbed van de planeet
Sinds 7 mei 2013 is de hemel een beetje ‘Waalser’, want toen werd een satelliet in een baan rond de aarde gebracht die nauwlettend zal toezien hoe de flora op aarde evolueert. Als jongste minisatelliet uit de PROBA-familie (Project for On-Board Autonomy) van het ESA , zal PROBA-V instaan voor het opnemen van de ‘vegetatiebeelden’. Die worden al meer dan tien jaar gemaakt door instrumenten aan boord van de Franse satellieten SPOT-4 en SPOT-5, die bijna aan het einde van hun loopbaan zijn. Met een gewicht van 160 kg en een volume van minder dan 1 kubieke meter, zal dit miniobservatorium om de twee dagen een compleet beeld geven van de vegetatie op onze planeet. Met de gegevens die worden verzameld kunnen niet alleen de rijkdommen van de landbouw en de plantengroei op de hele aarde worden gevolgd, maar wordt ook een bijdrage geleverd aan de studie van de klimaatveranderingen. Als deelnemer aan dit project van QinetiQ Space, heeft Spacebel hiervoor alle software ontwikkeld. Zowel voor boordprogramma’s en controle vanaf de grond als voor simulatie. De expertise van Spacebel gaat zelfs verder dan satellieten alleen. Want het Luikse bedrijf heeft ook de software ontwikkeld voor de geleiding, navigatie en controle van Vega, de draagraket van het ESA .
informatie
Spacebel
Rue des Chasseurs Ardennais, 6
Liège Science Park
B-4031 Angleur
+32 (0)4 361 81 11
info@spacebel.be
www.spacebel.com