Virginie Pieters maakt zich klaar om ons land te verdedigen in de categorie dakwerken. Het is een goede gelegenheid om even stil te staan bij de plaats van de vrouw in de bouwsector en de bewustmakingsen begeleidingsmaatregelen van het opleidingsfonds van de Waalse bouwsector.

Als je op straat langs een bouwplaats loopt, zie je niet altijd of de arbeiders in hun overall en helm mannen of vrouwen zijn. Maar er zijn wel steeds meer vrouwen in de bouwsector actief. Eind 2011 waren dat er 465, of 0,8% van het totale aantal bouwvakkers. In 2009 was dat nog maar 0,5 %. Agnès Marlier timmerde aan de weg met het project ‘Femmes et Construction’ (Vrouwen en de bouwsector), dat samenliep met een mentaliteitswijziging. Het project werd door de sector gelanceerd, in samenwerking met de opleidingsorganisaties en de verenigingen ter verdediging en promotie van de diversiteit. Deze bewustmakingscampagne speelt op alle niveaus: beroepsoriëntatie, opleiding en arbeidsmarkt, en ook in de bedrijven die mensen aannemen en bij kandidaten die werk zoeken. Een conclusie dringt zich op: vooroordelen en angst bestaan aan beide kanten. Zo hoor je bijvoorbeeld al snel zeggen dat een vrouw niet de fysieke kracht heeft om op een bouwplaats te werken. Dat klopt niet. Statistisch gezien is 50% van de vrouwen even sterk als 70% van de mannen. Denk maar aan verpleegsters, die in één dag anderhalve ton dragen, wat neerkomt op 50 blokken van 30 kilo of 60 zakken cement. Die argumentatie halen we uit de folder waarin een antwoord wordt gegeven op de kant-en-klare ideeën van zowel bedrijfsleiders als werkzoekenden. Agnès Marlier communiceert niet alleen, maar verricht ook veldwerk naast de kandidaten in de bedrijven. ‘Als ik van een bedrijf hoor dat ze niet bang zijn om een vrouw aan te nemen, kan daar een zekere angst uit spreken. De bedrijven die het eerlijkst praten over hun angst, zorgen voor samenhang in het debat. Als je zover bent, kun je de vooroordelen ombuigen.’

In dit opzicht is je eerste baan of je eerste stage vaak een sleutelmoment. ‘Je moet waakzaam zijn, want een slechte ervaring kan het beeld wijzigen dat een kandidaat zich over een sector vormt.’ In haar eentje zorgt Agnès Marlier voor de begeleiding van vrouwen. ‘Dat is soms te kort’, biecht ze met een glimlach op. Die begeleiding kan niet anders dan individueel zijn. Ze weet uit ervaring dat de bereidwilligheid om vrouwen aan te nemen, afhangt van een beslissing en de visie van de bedrijfsleider. Grote bedrijven staan er niet meer of minder voor open dan kmo’s. Zelfs als een vrouw een bedrijf leidt, kan ze moeite hebben met het idee om een arbeidster aan te nemen.

Maar als de integratie eenmaal is gebeurd, verdwijnen veel angsten en kunnen de argumenten worden omgedraaid. Dat geldt ook voor de beruchte fysieke minderwaardigheid. We merken vaak dat vrouwen er veel meer op bedacht zijn om zware lasten op de beste manier te dragen, zonder dat het pijn doet. Mannen die er met minder scrupules invliegen, zullen misschien sneller in de Ziektewet lopen.

Valérie Gilles, timmervrouw, Isabelle Crucifix, verwarmingstechnica, Noémie Chavepeyer, schilderes, en Virginie Pieters, dakwerkster, zijn de vier iconen die de campagne ‘Vrouwen in de bouwsector’ naar voren schuift. De kracht van het voorbeeld is belangrijk om de jonge meisjes te steunen die voor een atypisch parcours hebben gekozen. Het is fijn om te weten dat je niet alleen bent, dat ook anderen het doen, en het ook goed doen. Het is een noodzakelijke steun tijdens de studie, wanneer het zelfvertrouwen nog broos is. De meisjes worden vaak niet aangemoedigd tijdens hun opleiding, en vaak vinden ze hun weg pas als iemand ze onvoorwaardelijk steunt. Valérie was in haar school het eerste meisje dat een diploma van timmervrouw haalde, en ze heeft haar weg gemaakt dankzij het luisterend oor van een leraar metselwerk. In technische en beroepsopleidingen zijn meisjes altijd in de minderheid en het is belangrijk dat de scholen er zorg voor dragen dat iedereen gerespecteerd wordt. Nee, het is niet normaal dat een meisje zich systematisch laat pesten door de jongens, en een meisje is niet noodzakelijk ‘zwakker’ dan een jongen.

Vrouwen zullen zeker niet de langdurige tekorten in bepaalde takken van de bouwsector opvullen, maar ze kunnen op hun niveau wel een deel van de oplossing bieden. Meer vrouwen in de bouwsector is ook in de eerste plaats een teken dat de maatschappij volwassen wordt. Het project ‘Femmes et Construction’ wordt voortgezet, zonder dat er een doelcijfer aan wordt verbonden. ‘We weten dat dit een atypisch project is en dat we tegen de stroom in zwemmen. We willen niet alleen de statistieken de hoogte in krijgen, maar vooral ook duurzame banen creëren.’

In afwachting van de website Femmes et Construction (die komt er in oktober), onderhoudt Agnès Marlier de erg dynamische Facebookpagina ‘Construction en tout Genre’ (Bouw in elk genre – van elk geslacht) met heel wat info en getuigenissen uit België, Frankrijk en zelfs Québec.

Gemiddelde jaarcijfers over de actie Femmes et Construction:

• 35 vrouwen die via een tussenkomst bij de opleidingsoriëntatie bewust worden gemaakt
• 25 vrouwen die worden gecoacht
• 17 vrouwen die worden opgeleid
• 7 vrouwen die in de sector aan de slag gaan
• 2 vrouwen die een leercontract tekenen
• 2 vrouwen die in een andere sector aan de slag gaan