Nieuwe tentoonstellingen in het museum van 25 januari tot 18 mei 2014

Gilles Caron
Le Conflit intérieur / Het innerlijke conflict

Gilles Caron [Frankrijk 1939-1970] heeft in enkele jaren zijn stempel gedrukt op de wereld van de fotografie. Als jonge gepassioneerde en stoutmoedige journalist heeft hij het genre van de fotoreportage vernieuwd. In 1968 richt hij, samen met Raymond Depardon, het agentschap Gamma op en valt hij zeer snel op door alle grote conflicten van die tijd te verslaan: het Nabije Oosten, Vietnam, Tsjaad, Ierland, Biafra. Hij is op alle fronten aanwezig tot 5 april 1970, dag waarop hij in Cambodja verdwijnt in een zone die in handen is van de Rode Khmer.

Caron verwierf niet alleen bekendheid als oorlogsreporter, hij slaagde er ook in op opmerkelijke wijze de geest van de jaren zestig vast te leggen. Film [de Nouvelle Vague], mode, chanson, revolterende jeugd, politiek… maken deel uit van zijn grote onderwerpen, onderwerpen die hem inspireren tot buitengewoon opmerkelijke beelden. Zijn levendig verslag van Mei 68, en meer bepaald de beroemde foto van Daniel Cohn-Bendit die een CRS uitdaagt, maakt deel uit van ons collectieve geheugen.

Het oeuvre van Gilles Caron ligt in de lijn van de grote traditie van de fotojournalistiek, maar het kondigt eveneens de beginnende crisis ervan aan. Deze crisis komt tot uiting onder vorm van een jammerlijk besef dat een kritiek inhoudt ten overstaan van het beroep. Dat ‘innerlijke conflict’ van Caron is dat van een hele generatie die zich vragen stelt over de draagwijdte van de getuigenis via beelden en meer algemeen over de zin van actie. Bij Caron bevindt de oorlog zich vóór het objectief, maar ook in de kern van het geweten van de fotograaf.

De tentoonstelling Gilles Caron, Le conflit intérieur, samengesteld door Michel Poivert, toont in 150 beelden en documenten, afkomstig van de ‘Fondation Gilles Caron’, het ‘Musée de l’Elysée’ en private collecties, het werk van een fotoreporter die nooit opgehouden heeft de doelmatigheid van zijn engagement in twijfel te trekken. Vertrekkend van de archieven – vintage prints, negatieven, contactbladen, oude documenten – laat de tentoonstelling ons toe een van de belangrijkste figuren van de fotojournalistiek uit de tweede helft van de 20ste eeuw te herontdekken.

Jours de guerres / Oorlogsdagen

De tentoonstelling van Gilles Caron in de kapel van het Musée de la Photographie, Le Conflit intérieur is een belangrijke retrospectieve van het oeuvre van deze Franse fotoreporter die, van 1965 tot aan zijn tragische verdwijning in Cambodja in april 1970, over talrijke conflicten bericht heeft.

Analoog aan deze tentoonstelling heeft het collectiebeheer van het museum een selectie gemaakt uit zijn fondsen met het doel de fotografische praktijk van Caron te schetsen binnen de fotojournalistiek van zijn tijd.

Een fotocollectie wordt inderdaad samengesteld rond diverse thema’s en reflecties, door middel van aankopen en giften, maar ook in de loop van de ontmoetingen met diverse fotografen. De sociale documentaire en de fotojournalistiek zijn cruciaal om de geschiedenis te begrijpen, maar eveneens de geschiedenis van de fotografie. De collectie van het museum getuigt hier meer bepaald van door meer dan 150 jaar van de geschiedenis van de reportage te vertegenwoordigen, vanaf de beelden van de Krimoorlog tot de recente actualiteit, via de Parijse Commune, de twee wereldoorlogen, Vietnam, de genocide van Rwanda en zelfs de sociale conflicten.

Voor de selectie voor ‘Jours de guerre’ werd vertrokken van de plaatsen waar Caron gewerkt heeft - we denken aan Mei 68, de Zesdaagse Oorlog, de oorlog in Vietnam, de Praagse Lente - maar omvat ook de praktijkjaren van Caron en de evenementen waarover hij niet bericht heeft, zoals bijvoorbeeld de inname van Stanleystad, omdat hij in beslag werd genomen door andere conflicten.

Een twintigtal beelden van de grote namen uit de fotojournalistiek worden tentoongesteld in de kloostergang. Sommige zijn zelfs iconen geworden van de sociale bewegingen, meer bepaald de foto van Marc Riboud tijdens de anti-Vietnambetogingen, of ook nog die van Franz Pans en van Claude Dityvon in het bijzonder. Andere zijn qua emotie even krachtig, zoals die van Philip Jones Griffiths, reporter van het agentschap Magnum, met zijn getuigenissen over de oorlog in Vietnam. Nu eens worden de burgers die die oorlog ondergaan op het voorplan geplaatst, meer bepaald met Leonard Freed, dan weer wordt de aandacht gevestigd op de plaatsen zelf, zoals Craig Barber, voormalig G.I., die jaren later teruggekomen is in die verlaten dorpen. De kracht van het ogenblik is in zijn volle omvang duidelijk bij Dick Durrance, in Vietnam op het hoogtepunt van het conflict, of bij Josef Koudelka die het ontketenen van de oorlog suggereert.

Samen met de 25 jaar ‘Visa pour l’image’ in Perpignan, getuigt deze tentoonstelling in het Musée de la Photographie van de plaats die de fotojournalistiek heeft ingenomen in onze geschiedenis en in onze collectie. De meesters die tentoongesteld worden aan de zijde van Caron weerklinken als een echo van de huidige generatie, die aanwezig is in de permanente collectie van het Musée de la Photographie.

Claire Chevrier
Charleroi

Het Musée de la Photographie heeft aan Claire Chevrier voorgesteld een fotoreportage over Charleroi te realiseren. Deze kadert in de opdrachten waarvoor het museum het initiatief heeft genomen om de sporen van een stad in verandering te bewaren. Gedurende meerdere weken en tijdens vier verblijven heeft de Franse fotografe Claire Chevrier de stad en haar omgeving doorkruist. Van deze onderdompeling in Charleroi bezorgt zij ons in een dertigtal kleurenfoto’s haar visie op de stad.

Over deze opdracht heeft Claire Chevrier het volgende geschreven: “Ik ben onmiddellijk willen beginnen bij de directe omgeving van de stad, haar structuur en haar grenzen begrijpen, de wijken bekijken en de stromen begrijpen. Het was belangrijk zoveel mogelijk buiten te werken op zonnige dagen, ik wilde vooral geen donkere lezing toevoegen door middel van somberheid, maar wel dat men zich integendeel concentreert op de samenstelling van de modules die de stad vormen. Bij een tweede bezoek ben ik van de rand naar het centrum gegaan maar met dezelfde demarche. Ik wilde plaatsen observeren die gewijd waren aan de arbeid, ondernemingen in diverse sectoren, en niet binnengaan in appartementen, in de intimiteit. Het kiezen van afstanden, camera-instellingen, details… is een bevraging van de ruimte. Hoe men een ruimte bevat, hoe me een afgebakend oppervlak structureert [oppervlak van de ruimte en die van de foto], ruimtes in afwachting, waar zich verschillende geschiedenissen zouden kunnen afspelen. Generische beelden, open ruimtes, dat is wat mijn werk beoogt.” Claire Chevrier werd geboren in 1963, zij leeft en werkt in Parijs en Mayet. In 2007-2008 resideerde zij in de Villa Medicis in Rome. Zij heeft verschillende belangrijke individuele tentoonstellingen gerealiseerd : in 2005, in het Musée Nicéphore Nièpce van Chalon-sur-Saône, met haar werken die het resultaat zijn van verschillende jaren onderzoeksreizen naar diverse megapolissen [Bombay, Rio, Lagos, Cairo…]. Recent hebben er verschillende monografische tentoonstellingen plaatsgevonden : In het Centre de la photographie Île-de-France, in Pontault-Combault en in ‘la Salle Blanche’ van het Musée des Beaux- Arts van Nantes in 2009 ; de tentoonstelling ‘Connivence I’ in het Musée de l’Image in Épinal in 2011, en ‘Il fait jour’ in het Centre Régional de la Photographie van Douchy-les- Mines in 2012, evenals de tentoonstelling ‘Camminando’ in de Villa Medicis in Rome. Claire Chevrier heeft sinds 2005 eveneens deelgenomen aan verschillende groepstentoonstellingen.

Bovendien is zij sinds 2012 docente aan de École Nationale Supérieure d’Architecture van Versailles.

Met de steun van de stad Charleroi, Wallonië, de Fondation Mons 2015 en Ores.