Ieder jaar hebben jonge mensen die een manueel of technisch beroep uitoefenen de kans om mee te doen aan een wedstrijd op Europees of wereldniveau. Het biedt een kijk op de evolutie van deze beroepen van de toekomst. Dit jaar speelt dit unieke gebeuren zich af in Spa-Francorchamps: Euroskills!

In de bouwsector zijn er elk jaar 20.000 vacatures. In de autoconstructie zijn er dat 500 per jaar, en tegen 2025 kan dat cijfer oplopen tot 4 à 5.000. Het Europese centrum voor de ontwikkeling van beroepsopleidingen (Cedefop) spreekt voor de periode 2010-2020 over 8 miljoen nieuwe banen in de Europese Unie, naast de 75 miljoen banen van mensen die de arbeidsmarkt verlaten of om een andere reden moeten worden vervangen. En dan houden we er rekening mee dat de huidige tendensen niet veranderen, dus dat je op de arbeidsmarkt een grondiger kennis nodig zal hebben en dat de dienstensector zal blijven groeien. De behoeften zijn overduidelijk. Maar dat alleen is niet voldoende. Je kiest geen baan omdat je de cijfers kent of om de groei van je land te stimuleren. Je kiest een baan omdat je je er goed en gewaardeerd in wil voelen. En op dat vlak is Euroskills actief, het derde Europese kampioenschap voor manuele, technische en technologische beroepen.

Belgen in de strijd

Aan de rand van het mooiste circuit ter wereld zullen 423 jongelui uit 23 landen hun kennis en behendigheid testen in 44 disciplines. Die komen uit de sectoren creatieve kunsten en mode, informatie- en communicatietechnologie, de industrie, de bouw, transport en logistiek en de dienstensector. Onder hen bevinden zich 36 jonge Belgen, die deelnemen in 29 van de 44 beroepen. Ze werden gekozen uit de 335 kandidaten die de preselecties van de scholen en de opleidingscentra met goed resultaat hadden afgelegd. Zijn het de besten? Misschien niet, maar zeker wel de meest gemotiveerden.

Sommige landen gaan voor zoveel mogelijk medailles, en voor andere is de deelname en de uitwisseling van ervaringen tussen de kandidaten en experts van de verschillende landen het belangrijkste.

‘Het eerste doel van zo’n groot event is de promotie van deze beroepen,’ onderstreept Francis Hourant, directeur-generaal van Skills Belgium. ‘Na het kampioenschap in Frankrijk bleek uit een studie dat het volgende jaar 14 à 15% meer mensen zich had ingeschreven voor een technische opleiding. Het gemeenschappelijke doel maakt het ook mogelijk om de scholen, de opleidingscentra en de ondernemingen samen te laten werken. Vaak werken die anders naast elkaar en soms ook in concurrentie met elkaar.’

Met deze wedstrijd willen de organisatoren de jongeren die een technische opleiding hebben gevolgd naar het voorplan brengen. Hij werd in 1950 in Spanje en Portugal gelanceerd en later kwamen er de Latijns- Amerikaanse landen bij. Ook België viel al snel voor het idee: in 1958 werd hier voor het eerst buiten het Iberische schiereiland de wedstrijd georganiseerd. Sinds 2008 is er, naast de internationale competitie die om de twee jaar meer dan 70 landen samenbrengt, een Europees kampioenschap met 23 landen, eveneens om de twee jaar. In meer dan zestig jaar is de basisfilosofie niet veranderd, ook al heeft ieder land zijn eigen strategieën en verwachtingen. Sommige landen gaan voor zoveel mogelijk medailles, en voor andere is de deelname en de uitwisseling van ervaringen tussen de kandidaten en experts van de verschillende landen het belangrijkste. ‘Ook al zijn er landen die met de medailles gaan lopen, Worldskills is een competitie zonder verliezers. Het is ook een unieke gelegenheid om kennis te maken met andere manieren om de techniek aan te pakken.’ In een competitie met een jury en een klassement is er bij de verliezers wel altijd een gevoel van ontgoocheling of ze voelen zich tekortgedaan, maar de competitie is het beste middel om het maximum uit de deelnemers te halen. ‘Het is een vitrine waar de jongeren die zich voor een beroep engageren, kunnen zien dat ze niet de enigen zijn die die keuze hebben gemaakt, en dat er in het buitenland ook anderen zijn die erin uitblinken. Zoals een schooldirecteur het verwoordde: “De winnaars laten de anderen zien waar zij kunnen arriveren”.’ Voor Francis Hourant is het sleutelwoord voor deze drie dagen ‘uitmuntendheid’, een kostbare waarde die je niet met elitarisme mag verwarren. Uitmuntendheid slaat niet alleen op een technische kwestie, maar is ook een menselijke waarde. ‘De jongelui die we selecteren zijn geen machines. We verwachten van hen dat ze menselijke waarden hebben, zoals openstaan voor de anderen en zin om zich te ontwikkelen. Om die reden selecteren we niet altijd diegene die als eerste uit de preselectie komt.’ Op één plek wordt alles samengebracht wat in een bepaald beroep het beste is en wordt dat getoond aan het publiek, de ouders en de opleiders. Er wordt getoond dat de technieken en materialen veranderen, en op die manier kan het beroep groeien. Vandaag de dag wordt alles computergestuurd. Steeds meer handwerkers brengen een deel van hun werktijd door voor een computerscherm. Het worden daardoor polyvalente professionelen die steeds beter gekwalificeerd zijn. Een leraar zei het ooit met een boutade: ‘Wie een technische opleiding niet aankan, moet maar terug naar de Latijn-Griekse.’

In die beroepen waar de technieken steeds sneller evolueren, moet iedereen zich kunnen aanpassen, en dat kan door een opleiding te volgen. Een event als Euroskills is ook een gelegenheid om de stand op te maken van de technische evolutie van de beroepen. ‘In 2003 kwamen de Zwitserse tegelleggers met een machine die ze hadden ontwikkeld. Er werd over gediscussieerd en de meeste ploegen hebben de machine aanvaard. De experts liggen uiteraard op de loer voor elke nieuwigheid. In het Canadese Calgary had onze expert een techniek uitgewerkt om tegelijkertijd twee tegels te snijden. Het nieuws verspreidde zich als een lopend vuurtje en alle andere delegaties zijn komen kijken en hebben die techniek overgenomen.’

www.skillsbelgium.be

Skills Belgium, en quelques mots

Skills Belgium heeft een budget van € 1,4 miljoen, waarvan 20% naar de internationale competitie en 80% naar de promotie van de beroepen gaat. Dit is België, en dus gaat niets zomaar vanzelf. De nationale ploeg wordt uitsluitend door de Franstalige en Brusselse overheden gesteund. De Vlaamse overheid heeft andere strategische keuzes gemaakt om technische beroepen te promoten. Maar dat is voor Skills Belgium geen reden om geen Vlaamse experts uit te nodigen. In de raad van bestuur zitten zelfs Vlaamse leden uit de privésector.