Virginie Harzé is productiehoofd in de brouwerij van de abdij Notre-Dame du Val-Dieu in het Land van Herve. De jonge vrouw van 33 is landbouwkundige van opleiding en steekt haar liefde voor kwaliteitsbieren niet onder stoelen of banken.

De abdij van Notre-Dame du Val- Dieu houdt haar schatten goed verborgen, ook de bieren die ontspringen uit het hart van de brouwerij. Schattenbewaakster van dienst is Virginie Harzé. Ze is dol op haar vak en beschikt over een diploma van meester- brouwer, maar noemt zich liever “productiehoofd”. Ze waakt zorgvuldig over de bierproductie en let erop dat de recepten nauwkeurig worden gevolgd. Sinds een paar jaar vallen ook steeds meer consumenten voor de charmes van de kwaliteitsbieren.

Controle over de elementen

Het productieproces van de bieren van Val- Dieu heeft geen geheimen meer voor haar. Blonde, Brune, Triple, Grand-Cru of kerstbier, ze kent ze allemaal op haar duimpje. We ontmoeten haar op een winterse dag. Ze is al van zes uur ’s morgens in de weer en checkt hier en daar bij de mannen in de brouwerij of alles goed verloopt. Het hele productieproces moet immers goed gevolgd worden, van het beslaan van de mout tot het brouwen en het afvullen in flessen of vaten. “Bier wordt geproduceerd op basis van een recept. Elk bier heeft zijn eigen recept en dat moet je respecteren”, legt ze uit. “Maar bier is een levend product. Er spelen verschillende elementen tijdens de productie. En er is altijd wel iets dat de kwaliteit kan aantasten of de smaak kan wijzigen. Je moet jongleren met de basisingrediënten mout, hop, water en gist, en daarna waken over de verschillende productiefases, zoals de temperatuur tijdens het brouwen of de correcte fermentatie van het bier in de gistkuip.” Bier brouwen op zich is misschien niet zo moeilijk, maar altijd hetzelfde bier maken, dat is een ander verhaal. Alle meester-brouwers zullen dat bevestigen. “We proberen voortdurend om de kwaliteit van het bier te verbeteren zonder de smaak of de kleur te veranderen”, zegt Harzé. “Dat maakt ons beroep net zo boeiend.”

Liever bier dan chocolade

De dynamische Virginie startte acht jaar geleden in de brouwerij van Val-Dieu. Met haar opleiding landbouwkunde wilde ze graag aan de slag in de voedingsmiddelensector. “Eigenlijk twijfelde ik tussen bier en chocolade. Toen ik in mijn laatste jaar een stage moest zoeken, koos ik een brouwerij omdat ik de chocoladesector al redelijk goed kende”, vertelt ze. Het was een beslissend moment. “Ik raakte gefascineerd door het product, het ingewikkelde proces, al die factoren waarmee je rekening moet houden om een goed bier te maken. Ik ontdekte er een heel bijzonder product. Je moet weten dat ik daarvoor totaal geen bierdrinker was. Maar in de brouwerij ontdekte ik ook de warme en gezellige sfeer die rond bier hangt.. Ik kan u verzekeren dat ik intussen mijn schade ruimschoots ingehaald heb”, lacht ze.

“Ik raakte gefascineerd door het product, het ingewikkelde proces, al die factoren waarmee je rekening moet houden om een goed bier te maken. Ik ontdekte er een heel bijzonder product.”

Na haar studie kwam Virginie terecht in een bedrijf dat niets met bier te maken had. Maar al snel kwam ze op haar stappen terug. Ze begon als laborante bij een grote Belgische brouwerij en controleerde er de kwaliteit van het bier. “Het was een heel andere manier van werken dan hier, in een kleine brouwerij. Bij mijn vorige werkgever gebeurde alles op grote schaal. In de brouwerij van Val-Dieu gaat het er heel anders aan toe. Hier kom ik met alle fases van het productieproces in aanraking en dat is heel verrijkend.”

Iedereen helpt elkaar

Het lot gaf haar een duwtje in de goede richting en zo belandde ze in de cisterciënzerabdij van Val-Dieu uit 1216. Virginie wou terug naar het platteland waar ze is opgegroeid en stuurde een spontane sollicitatie naar de kleine brouwerij. “Ik was op het juiste moment op de juiste plaats. Ze zochten net iemand voor de kwaliteitscontrole en om mee te werken bij het brouwen”, vertelt ze. Dat was acht jaar geleden. De jaren die volgden, leerde ze veel bij door samen te werken met de twee vennoten van de brouwerij, Alain Pinckaers en Benoît Humblet. Pinckaers hield zich meer bezig met de commerciële groei, terwijl landbouwingenieur Humblet de verschillende recepten ontwikkelde. “Ik zat dus niet de hele dag in het laboratorium, maar kon me ook onderdompelen in het productieproces van bier. Zo zag ik hoe we de kwaliteit nog konden verbeteren. Al doende heb ik heel veel geleerd over de productie. Dat was een grote meevaller. Ook al heb ik nog vaak de indruk dat ik nog veel moet leren”, geeft ze toe. Ze leerde ook de sector beter kennen en kon de sfeer aan den lijve ondervinden. “Er is veel concurrentie in België, want ons land telt heel wat bierproducenten, maar toch zit de sfeer goed. Ik ben goed opgevangen en heb altijd veel steun gekregen.” Ook al is de brouwerijsector vooral een mannenwereld, toch vond ze er makkelijk haar draai. Ze drinkt graag een lekkere ‘spéciale’ met haar collega’s en wisselt tips met hen uit om hun bieren of productieproces nog beter te maken. “We begrijpen elkaar en steken een handje toe waar het nodig is. Dat doet deugd. In het begin was het vooral een mannenwereld, maar stilaan trekt de sector ook meer vrouwen aan.”

Twee jaar geleden verliet Benoît Humblet de brouwerij. Hij maakt nu andere bieren in de buurt van Gembloux en Virginie kreeg de verantwoordelijkheid over de productie. Naast Alain Pinckaers, die zich nu ook meer bezig houdt met de productie, heeft Virginie het meeste ervaring van het hele team. Tegenwoordig werkt ze samen met de nieuwe vennoot van de brouwerij, Michaël Peisser, de neef van Pinckaers, en met twee mensen die haar ondersteunen op het niveau van de productie. Haar werk maakte een hele evolutie door, net als de doelstellingen van de brouwerij. “We staan voor grote uitdagingen. We moeten de nieuwe werknemers opleiden, de kwaliteit van het bier voortdurend verbeteren door een goede follow-up in het lab, efficiënt brouwen en manieren zoeken om de productie op middellange termijn te verdubbelen. Dat zijn veel dingen tegelijk, maar het is ook waarom ik mijn werk zo graag doe.”

Nieuwe creatie op komst?

Op dit moment produceert de abdij van Val- Dieu 7.500 hectoliter bier per jaar. Afwisselend is dat de Blonde (met een alcoholgehalte van 6%), de Brune (8%), de Triple (9%) en de Grand-Cru (10,5% ). Rond Kerstmis wordt ook de “Val-Dieu de Noël” gebrouwen. Daarnaast is er nog een reeks gelegenheidsbieren, die 10% van de productie uitmaken. Tegen 2015-2016 streeft de brouwer ij naa r een product ie van 15.000 hectoliter. Een hogere productie heeft uiteraard gevolgen voor het productieproces. Dat moet verbeterd en uitgebreid worden, zonder de kwaliteit van het bier aan te tasten. Ook het huidige team van vijf mensen heeft versterking nodig. Geen kleine uitdagingen dus, maar Virginie Harzé en haar collega’s zijn klaar om er tegenaan te gaan.

Tijd voor het productiehoofd om haar eigen recept te creëren en te produceren? Tot nu toe werkt Harzé de recepten van Benoît Humblet uit. De productie van een eigen bier is dus een volgende stap. “Ik heb er wel zin in, ook al is het geen prioriteit. Het is een heel andere ervaring voor mij. Ik moet alles nog leren” zegt ze. In 2016 bestaat de abdij 800 jaar en dat moet gevierd worden. Wellicht het ideale moment om dat eerste bier te creëren... “We denken erover na op dit moment. Ik zou voor de gelegenheid wel willen proberen om een biobier te creëren. Maar ik ben niet de enige die daarover beslist. We zullen wel zien wat er mogelijk is.” Het eindresultaat blijft voorlopig dus een verrassing, maar ongetwijfeld zal het bier de ervaring weerspiegelen die Harzé al die jaren heeft opgebouwd. Een nieuw bier betekent een nieuwe schat voor de abdij van Val-Dieu. Gelukkig stelt die graag haar deuren open, zodat iedereen kan genieten van al haar rijkdom.

Een imposant geheel

De abdij van Val-Dieu dateert van 1216 en heeft een lange geschiedenis. De culturele trekpleister van het Land van Herve was vroeger een toevluchtsoord voor cisterciënzermonniken. De meeste gebouwen die er nog staan, moesten heropgebouwd worden nadat ze in 1574 geplunderd werden door calvinistische troepen. De abdijkerk zelf stortte in 1839 gedeeltelijk in. De wederopbouw duurde tot 1884. In de imposante kerk staan er nog prachtige koorstoelen uit de renaissance van een andere Luikse cisterciënzerabdij, die van Paix-Dieu in Amay.

In 2001 verlieten de laatste drie cisterciënzermonniken de abdij. Daarna kwam een lekengemeenschap op de plek wonen en zette er de christelijke waarden voort volgens de principes van de cisterciënzerorde. De abdij en de brouwerij kunnen bezocht worden op afspraak. In de molen van Val-Dieu, tegenover de abdij, schuilt een restaurant waar Belgische en buitenlandse toeristen sinds januari 2013 kunnen genieten van streekproducten. Dankzij het bier is de naam Val-Dieu immers ook buiten de landsgrenzen bekend. 30% van de productie van de brouwerij is bestemd voor export naar 17 landen: Verenigde Staten, Italië, Frankrijk, Nederland, Spanje, China, Oekraïne, Zwitserland, Engeland, Canada, Polen…

informatie

Abbaye du Val Dieu
Val-Dieu, 227
B-4880 Aubel
abbaye@val-dieu.net
www.abbaye-du-val-dieu.be